تابه‌حال فکر کرده‌اید که داغ شدن روغن موتور خودرو می‌تواند چه پیامدهایی داشته باشد؟ جدیدترین مقاله آموزشی پدال به بررسی این پدیده اختصاص دارد.
زمانی که حس می‌کنید خودروی شما درست کار نمی‌کند، همیشه بررسی دقیق‌تر موضوع مفید خواهد بود. معمولاً این نشانه‌های کوچک خبر از مشکلات بزرگی می‌دهند. برای مثال شاید پشت چراغ‌قرمز پارک کرده باشید و متوجه بوی سوختگی از زیر کاپوت شوید. شاید هم با یک نگاه به داشبورد ببینید که آمپر دمای خودرو بالاتر از حد نرمال است. همه این نشانه‌های هشدار دهنده مربوط به زیر کاپوت نیستند و شاید مشکلی همچون داغ شدن روغن موتور وجود داشته باشد.
داغ شدن روغن موتور موضوع مهمی خواهد بود زیر این مایع ضروری خودرو برای کارکرد نرم قطعات اهمیت بالایی دارد. روغن موتور اصطکاک بین قطعات را کاهش داده و به روان کاری آن‌ها کمک می‌کند و جدای از آن در تنظیم دمای پیشرانه نقش دارد؛ اما این روغن برای عملکرد مؤثر خود باید در محدوده دمایی معینی قرار داشته باشد. زمانی که روغن موتور بیش از حد داغ شود، مولکول‌های تشکیل دهنده آن خواهند شکست و بنابراین توانایی روغن در حفاظت از پیشرانه کاهش خواهد یافت. این موضوع می‌تواند مشکلات جدی همچون لجنی شدن روغن موتور، داغ کردن پیشرانه و حتی از کار افتادن کامل آن را در بر داشته باشد. بی‌شک می‌دانید که هزینه تعمیر موتور بسیار بالاست اما زمانی که بدانید چگونه از این مشکل جلوگیری کنید هم استرس کمتری خواهید داشت و هم در هزینه‌های خود صرفه‌جویی خواهید کرد. ما در این مقاله به دلایل داغ شدن روغن موتور و چگونگی تحت تأثیر قرار گرفتن عملکرد خودرو می‌پردازیم و مهم‌تر اینکه راهکارهایی را در این زمینه ارائه می‌کنیم.
دمای نرمال روغن موتور
ابتدا به محدوده دمایی ایده آل روغن موتور اشاره می‌کنیم تا درک بهتری از شرایط قوای محرکه وسیله نقلیه خود داشته باشید. با اینکه خودروهای گوناگون با پیشرانه‌های متفاوت تولید می‌شوند اما در شرایط عادی، روغن موتور معمولاً دمایی بین ۹۰ تا ۱۰۵ درجه سانتی‌گراد خواهد داشت. در این دما روغن موتور به ویسکوزیته (مقاومت یک مایع در برابر جاری شدن) ایده آل خود می‌رسد. زمانی که دمای روغن موتور در محدوده یاد شده باشد، مانعی قوی بین قطعات پیشرانه خواهد بود تا اصطکاک آن‌ها را کاهش داده و از استهلاک زودهنگام قطعات جلوگیری نماید. این‌گونه است که روغن موتور طول عمر پیشرانه را افزایش می‌دهد.
اما باید به خاطر داشت که نوسانات جزئی دمای روغن موتور کاملاً عادی است. در زمان استارت خودرو در هوای سرد، دمای روغن موتور زیر ۹۰ درجه سانتی‌گراد خواهد بود اما نکته مثبت اینکه پیشرانه‌های مدرن به زودی گرم شده و به دمای ایده آل می‌رسند. همچنین زمانی که خودرو تحت‌فشار قرار دارد و به‌طور مثال تریلری را یدک می‌کشد، دمای روغن موتور شاید برای مدتی کوتاه بالا برود. خوشبختانه خودروهای امروزی دارای سیستم‌های خنک کاری پیشرفته‌ای هستند که دمای روغن موتور را در حالت بهینه نگه می‌دارند. مکانیسم خنک کاری روغن در کنار سیستم خنک کاری پیشرانه کار می‌کند تا دمای آن را حتی در شرایط غیر نرمال تنظیم کند. همچنین بسیاری از خودروهای مدرن دارای آمپر دمای روغن و یا سیستم‌های هشدار دهنده هستند و درصورتی‌که دمای روغن از حالت ایده آل دور شود هشدارهایی به اطلاع راننده خواهد رسید. زمانی که محدوده دمایی نرمال روغن موتور را بدانید تشخیص مشکلات بسیار راحت‌تر خواهد بود.
با داغ شدن روغن موتور چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
زمانی که روغن موتور داغ می‌شود خاصیت حفاظتی خود را از دست می‌دهد. این فرایند تخریب زمانی آغاز می‌شود که دمای روغن به بالای ۱۱۰ درجه سانتی‌گراد برسد و هرچه دما افزایش یابد شدت تخریب نیز بیشتر خواهد بود. معمولاً در این حالت روغن شروع به تبخیر می‌کند و توانایی خود در ایجاد مانع بین قطعات متحرک همچون بلبرینگ‌ها را از دست می‌دهد. این فرایند اصطکاک را افزایش داده که نتیجه آن استهلاک سریع‌تر قطعات، تحت‌فشار قرار گرفتن پیشرانه، سوختن روغن بیشتر و نهایتاً تحمیل هزینه‌های سنگین تعمیر به مالک خواهد بود. با داغ شدن روغن موتور شاید سر و صدای بیشتری از پیشرانه به گوش برسد و قدرت آن افت کند. بالاتر از همه این‌ها، پیشرانه سوخت بیشتری مصرف خواهد کرد.
باید دانست با افزایش دما، روغن موتور واکنشی شیمیایی به نام اکسیداسیون را انجام می‌دهد که نتیجه آن تولید اسیدها و لجن‌های مضر خواهد بود. این مواد به قطعات پیشرانه می‌چسبند و مسیرهای عبور روغن را مسدود می‌کنند. همچنین روغن‌موتورهای مدرن دارای افزودنی‌هایی برای بهبود روان کاری و تمیز نگه داشتن پیشرانه هستند اما دماهای بسیار بالا باعث تخریب سریع‌تر چنین افزودنی‌هایی می‌شوند. بدون وجود افزودنی‌ها روغن موتور کارایی خود را از دست خواهد داد. زمانی که روغن به نقطه شکستن مولکول‌های خود برسد وضعیتی به نام شکست دمایی وجود خواهد داشت و آسیب دیدن روغن موتور و قطعات پیشرانه اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. حتی اگر پیشرانه خنک هم شود کیفیت روغن موتور دیگر به حالت اولیه باز نخواهد گشت.
در صورت داغ کردن روغن موتور چه‌کاری انجام دهیم؟
اولین کار حفظ خونسردی است. درصورتی‌که متوجه افزایش دمای روغن موتور شدید سرعت خودرو را کاهش داده و در صورت امکان توقف کرده و خودرو را خاموش کنید تا دمای آن کاهش یابد. حداقل ۱۵ دقیقه یا بیشتر منتظر بمانید و زمانی که آمپر آب به حالت عادی بازگشت سطح مایع خنک‌کننده را بررسی کنید. کمبود مایع خنک‌کننده و یا نشتی مشهود می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات سیستم خنک کاری باشد. اگر مشکل همچنان پابرجا بود حتماً با یک مکانیک خبره تماس بگیرید. وجود سیستم خنک کاری بی‌عیب و نقص برای حفظ دمای ایده آل روغن موتور ضروری است زیرا گرمای تولیدی قطعات پیشرانه را دفع می‌کند. در این فرایند باید توجهی ویژه‌ای به نشانه‌های هشدارآمیز خودرو داشته باشید. اکثر خودروهای مدرن دارای نشانگرهای دمای آب و روغن و چراغ‌های هشدار هستند.
از دیگر نشانه‌های نشان دهنده مشکل در دمای ایده آل آب و روغن می‌توان به سر و صدای نگران کننده پیشرانه، افت توان و عملکرد و یا بوی سوختگی مربوط به پیشرانه اشاره کرد. اگر دمای روغن موتور حتی پس از اقدامات ذکر شده کاهش نیافت باید از یک مکانیک کمک بگیرید. مقاله موردبحث ما اهمیت تعویض به موقع روغن موتور و استفاده از محصولات باکیفیت را گوشزد می‌کند. حتماً روغن موتور خودروی خود را در زمان مقرر تعویض کنید تا بعداً مجبور به صرف هزینه‌های هنگفت تعمیر خودرو نشوید.
چگونه به حفظ دمای ایده آل روغن موتور کمک کنیم
اولین نکته بررسی منظم سیستم خنک‌کننده خودروست زیرا نقش حیاتی در مدیریت دمای روغن موتور دارد. همچنین استفاده از روغن موتور مناسب خودرو که کیفیت بالایی دارد بسیار ضروری خواهد بود. تعویض به موقع روغن موتور هم توانایی آن در دفع گرما را بهبود می‌بخشد چراغ روغن موتور تازه مدیریت دمایی بهتری نسبت به روغن قدیمی دارد. درصورتی‌که خودروی شما همواره تحت‌فشار قرار دارد نصب خنک‌کن روغن می‌تواند به کاهش دمای آن کاهش کند. نکته دیگر به سبک رانندگی بستگی دارد که جدای از تأثیر روی قطعات مختلف، روی دمای روغن موتور هم تأثیرگذار است. حین رانندگی سعی کنید سرعت خود را در محدوده معینی نگه داشته و از شتاب گیری و ترمزهای سنگین اجتناب نمایید. با این کار از داغ کردن پیشرانه جلوگیری خواهید کرد.
