آشنایی با انواع و تفاوت‌های فیس‌لیفت، نسل جدید، کپی و ری‌بج

در این مطلب قصد داریم شما را به‌طور کامل با معنی، انواع و تفاوت‌های اصطلاحات فیس‌لیفت، نسل جدید، ری‌بج و کپی در دنیای خودروسازی آشنا کنیم.

اگر از دنبال کنندگان خبرها و مطالب خودرویی باشید، قطعاً تاکنون با اصطلاحاتی مثل فیس‌لیفت، ری‌بج، کپی و نسل جدید مواجه شده‌اید؛ اما این اصطلاحات چه تفاوت‌هایی دارند؟ معنی هرکدام چیست؟ چه انواعی دارند؟ در ادامه به همهٔ این سؤالات پاسخ خواهیم داد.

فیس‌لیفت و انواع آن

یکی از واژه‌هایی که در متون خودرویی زیاد به چشم می‌خورد فیس‌لیفت است. این اصطلاح در دنیای خودرو به معنای به‌روزرسانی نه‌چندان بزرگ یک نسل از یک خودرو است تا همچنان بتواند در بازار رقابت کند. فیس‌لیفت‌ها معمولاً در میانهٔ عمر هر نسل انجام می‌شوند تا خودرو را تا زمانی که نسل جدید معرفی شود همچنان بروز نگه دارند. در اکثر فیس‌لیفت‌ها معمولاً ساختار کلی خودرو دست‌نخورده باقی می‌ماند و صرفاً با تغییراتی نه‌چندان کلی در ظاهر و داخل، سعی می‌شود بدون صرف هزینهٔ زیاد، خودرو بروز شود. بااین‌حال، فیس‌لیفت انواع مختلفی دارد و در برخی موارد تغییرات بزرگ‌تری را به دنبال خواهد داشت.

فیس‌لیفت جزئی

در فیس‌لیفت جزئی همان‌طور که از نامش مشخص است، تغییرات خودرو صرفاً به به‌روزرسانی‌هایی در داخل و خارج خودرو و در مواردی مثل طراحی چراغ‌ها، سپرها، جلوپنجره و سیستم اطلاعاتی-سرگرمی خلاصه می‌شود. در این نوع فیس‌لیفت معمولاً برای کاهش هزینه‌ها، پروفیل جانبی خودرو دست‌نخورده باقی می‌ماند تا نیازی به تغییر قالب‌های تولید بزرگ نباشد. این نوع فیس‌لیفت عمدتاً نمی‌تواند بیش از سه تا چهار سال به عمر خودرو اضافه کند.

فیس‌لیفت کلی

در فیس‌لیفت کلی تغییرات بزرگ‌تر هستند تا جایی که گاهی کل ظاهر و داخل خودرو دستخوش تغییرات می‌شود. به‌عنوان‌مثال، در این نوع فیس‌لیفت دماغه خودرو به‌طور کامل بازطراحی می‌شود، برای داخل خودرو داشبورد کاملاً جدیدی طراحی می‌شود و حتی ممکن است در پروفیل جانبی خودرو هم تغییراتی صورت گیرد. فیس‌لیفت کلی می‌تواند بیشتر به عمر یک مدل اضافه کند. یکی از جدیدترین مصادیق این نوع فیس‌لیفت، نسل کنونی لکسس IS است که در سال ۲۰۱۳ معرفی شد و در سال ۲۰۲۱ فیس‌لیفت کلی و بزرگی را تجربه کرد.

فیس‌لیفت اساسی

در فیس‌لیفت اساسی، علاوه بر تغییرات داخلی و بیرونی، در ساختار خودرو هم بهبودهایی صورت می‌گیرد و از لحاظ تکنولوژی ارتقاء پیدا می‌کند. این نوع فیس‌لیفت معمولاً توسط خودروسازان به‌عنوان نسل جدید معرفی می‌شود اما درواقع یک فیس‌لیفت اساسی است زیرا پلت‌فرم و ساختار کلی خودرو تغییری نمی‌کند. به‌عنوان‌مثال، نسل ششم فولکس‌واگن گلف یک فیس‌لیفت اساسی از نسل پنجم بود یا کادیلاک CT4 در اصل یک فیس‌لیفت اساسی روی مدل قبلی ATS است.

نسل جدید

نسل جدید عمدتاً به خودروهای کاملاً جدیدی گفته می‌شود که با مدل قبلی خود یا هیچ ارتباطی ندارند و یا مشترکات بسیار کمی از نسل قبلی را به همراه دارند. در نسل جدید معمولاً شاهد استفاده از پلت‌فرم جدید و بازطراحی کامل و اساسی داخل و خارج خودرو هستیم؛ بنابراین، توسعهٔ نسل جدید یک خودرو هزینهٔ بسیار بیشتری نسبت به فیس‌لیفت دارد. معمولاً عمر هر نسل یک خودرو در بازارهای رقابتی جهانی با تجربهٔ یک فیس‌لیفت میان‌دوره‌ای بین شش تا هشت سال است اما برخی خودروها هم هستند با چندین بار فیس‌لیفت برای مدت بیشتری روی خط تولید باقی می‌مانند.

ری‌بج و انواع آن

در تعریف کلی، ری‌بج که از آن با عنوان مهندسی برند هم یاد می‌شود، به عرضهٔ یک خودرو با دو یا چند برند مختلف گفته می‌شود. این کار به‌منظور کاهش هزینه‌های توسعه انجام می‌گیرد. ری‌بج انواع مختلفی دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

ری‌بج داخل شرکت

در این شکل، ری‌بج بین برندهای زیرمجموعهٔ یک خودروساز صورت گیرد. در این نوع ری‌بج که رنو داستر و داچیا داستر را می‌توان بیکی از مصادیق آن ذکر کرد، ری‌بج معمولاً برای پوشش بازار کشورهای مختلف صورت می‌گیرد زیرا ممکن است در یک بازار مثلاً برند رنو شناخته‌شده‌تر از داچیا باشد. البته گاهی هم خودروهای ری‌بج شدهٔ یک گروه خودروسازی در کنار هم در یک بازار عرضه می‌شوند اما سطوح مختلفی از بازار را پوشش می‌دهند مثل جی‌ام‌سی یوکان که نسخهٔ کمی لوکس‌تری از شورلت تاهو است.

ری‌بج جوینت ونچر

گاهی ری‌بج از طریق جوینت ونچر یا همکاری مشترک بین دو خودروساز  مختلف اتفاق می‌افتد. کاهش هزینه‌ها، گسترش سبد محصولات شرکت‌ها بدون نیاز به صرف هزینهٔ زیاد و حضور در بازار یا سگمنت جدید از اهداف اصلی این نوع ری‌بج هستند. به‌عنوان‌مثال، سال‌ها پیش فولکس‌واگن برای ورود به بازار مینی‌ون‌های ایالات‌متحده، نسخهٔ ری‌بج شدهٔ کرایسلر تاون‌ اند کانتری را با نام روتان عرضه کرد. رنو کانگو و مرسدس بنز سیتان هم در اصل یک خودرو با برندهای متفاوت هستند و قبلاً، سیتروئن C1، پژو ۱۰۷ و تویوتا آیگو یک خودرو با سه برند مختلف بودند.

ری‌بج ساده

ری‌بج علاوه بر دو نوع بالا، به دو دستهٔ ساده و کامل هم تقسیم می‌شود. در ری‌بج ساده، حداقل تغییرات در ظاهر خودرو صورت می‌گیرد تا جایی که گاهی تنها تفاوت دو خودرو در لوگوی آن‌ها است و هیچ تفاوت دیگری بین آن‌ها دیده نمی‌شود. تبدیل آلفارومئو توناله به دوج هورنت یا عرضهٔ رنو کپچر به‌عنوان نسل جدید میتسوبیشی ASX از مصادیق ری‌بج ساده هستند.

ری‌بج کامل

در ری‌بج کامل شاهد تغییرات بزرگ‌تری در ظاهر و حتی داخل خودروها هستیم. البته در این نوع ری‌بج، تغییرات معمولاً بیشتر به قسمت دماغهٔ خودرو و بازطراحی سپر، جلوپنجره و چراغ‌های جلو مطابق با زبان طراحی هر برند محدود می‌شود تا با حفظ بدنه کلی خودرو، در هزینه‌های تولید صرفه‌جویی شود. تبدیل مزدا MX-5 به فیات ۱۲۴ یا تبدیل تویوتا IQ به آستون‌مارتین سیگنت ازجمله ری‌بج‌های کامل هستند.

نسخهٔ محلی

این مورد را باید به‌طور غیرمستقیم زیرمجموعهٔ ری‌بج دانست زیرا در این خودروها شاهد استفاده از دو برند مختلف نیستیم بلکه یک خودرو با یک برند واحد در نسخهٔ دیگری با تغییراتی جزئی و نامی متفاوت در بازار خاصی عرضه می‌شود. این مورد بیشتر در بازار چین دیده می‌شود که خودروسازان نسخه‌های خاصی از محصولات خود را توسط جوینت ونچرهای مختلف با خودروسازان چینی تولید می‌کنند. در نسخهٔ محلی، تغییراتی جزئی در ظاهر خودروها مطابق با علایق خریداران آن بازار ایجاد می‌شود. به‌عنوان‌مثال، در چین نسخه‌ای از هوندا سیویک با نام هوندا اینتگرا با تغییراتی در قسمت دماغه عرضه می‌شود.

کپی و انواع آن

وقتی حرف از کپی می‌شود، قطعاً نام خودروسازان چینی به ذهن می‌آید زیرا در اکثر کشورهای دنیا، کپی کردن یک محصول تجاری مثل خودرو غیرقانونی بوده و تبعات قضایی به دنبال خواهد داشت. بااین‌حال، ازآنجایی‌که در چین قانون کپی‌رایت به‌درستی اجرا نمی‌شود، بسیاری از خودروسازان این کشور مخصوصاً در سال‌های گذشته اقدام به کپی کردن خودروهای مشهور جهانی می‌کردند. کپی هم انواعی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم.

کپی کامل

در این نوع کپی، خودروی اصلی به‌طور دقیق کپی می‌شود و شباهت بسیار زیادی به نمونهٔ اصلی دارد. در این نوع کپی، فرم کلی بدنهٔ خودرو کاملاً مشابه با نمونهٔ اصلی است و صرفاً تغییراتی جزئی در طراحی چراغ‌ها و سپرها صورت می‌گیرد. نسل اول چری QQ که با نام ام‌وی‌ام ۱۱۰ در کشورمان عرضه می‌شد کپی کاملی از دوو ماتیز بود و لندویند X7 به‌طور کامل از روی رنجروور اووک کپی شده بود.

نیمه کپی

در این نوع کپی، معمولاً طراحی خودروی کپی‌شده با الهام از نمونهٔ اصلی صورت می‌گیرد و کپی موبه‌مو انجام نمی‌شود. البته در این کپی هم تناسبات کلی خودرو با نمونهٔ اصلی یکسان است ولی شاهد تفاوت‌های بزرگ‌تری در ویژگی‌های طراحی هستیم که کپی را تا حدی از مدل اصلی متمایز می‌کند. به‌عنوان‌مثال، جک A60 یک نیمه کپی از روی نسل قبلی آئودی A6 محسوب می‌شود.

کپی قانونی

در مواردی، خودروسازان بزرگ جهان به شرکت‌های معمولاً کوچکی در کشورهای درحال‌توسعه مجوز تولید تحت لیسانس محصول خود را می‌دهند و یا امتیاز تولید آن را واگذار می‌کنند. البته معمولاً خودروسازان امتیاز تولید محصولات قدیمی خود را به شرکت‌های کوچک واگذار می‌کنند و به آن‌ها اجازهٔ عرضه فقط در همان کشور و یا در بازارهای محدودی را می‌دهند. در این صورت، شرکت محلی می‌تواند محصول خودروساز دیگری را بدون مشکل قانونی با برند خودش تولید و عرضه کند. البته این کپی‌های قانونی معمولاً کیفیت پایین‌تری نسبت به نمونهٔ اصلی دارند. به‌عنوان‌مثال، دانگ‌فنگ اوتینگ کپی قانونی نسل اول نیسان اکسترا یا همان رونیز بود.