مقایسه پیشرانه شش سیلندر تخت و V شکل، بررسی ویژگی‌ها و تفاوت‌ها

پیشرانهٔ شش سیلندر تخت چه تفاوتی با V6 دارد؟ کدام ترکیب بهتر است؟ مزیت‌های موتورهای H6 و V6 چیست؟ در ادامه به این سؤالات پاسخ می‌دهیم.

پورشه به خاطر پیشرانه‌های شش سیلندر تخت، ب‌ام‌و به خاطر موتورهای شش سیلندر خطی و شورلت به خاطر موتورهای V8 شهرت دارد. دلیل تولید پیشرانه در انواع مختلف این است که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. سیلندرهای بیشتر معمولاً به معنای قدرت بیشتر است اما پیچیدگی و هزینهٔ تولید را هم افزایش می‌دهد. سیلندرهای کمتر هرچند قدرت کمتری به دنبال دارد اما پیچیدگی و اندازهٔ موتور را کاهش می‌دهد. البته درحالی‌که دهه‌های گذشته برای افزایش قدرت موتور افزایش تعداد سیلندرها ضروری بود، امروز تکنولوژی به جایی رسیده که موتورهای چهار و شش سیلندر به‌اندازهٔ نمونه‌های هشت سیلندر قدیم قدرت تولید می‌کنند.

همچنین موتورهای چهار و شش سیلندر به دلیل اندازهٔ کوچک‌تر، سادگی نسبی و مصرف سوخت کمتر، در دوران امروزی بسیار محبوب‌تر از موتورهای V8 بزرگ هستند و آمارها هم این موضوع را نشان می‌دهند زیرا امروز، بیش از ۷۵ درصد از خودروهای جهان از موتورهای چهار سیلندر (با سهم ۳۷.۷ درصد) و شش سیلندر (با سهم ۳۷.۶ درصد) استفاده می‌کنند. بااین‌حال، تفاوت در پیشرانه‌ها صرفاً در تعداد سیلندر آن‌ها خلاصه نمی‌شود و چیدمان سیلندرها هم به شیوه‌های مختلفی صورت می‌گیرد. پیشرانه‌های چهار سیلندر عمدتاً به شکل خطی ساخته می‌شوند که یعنی تمام چهار سیلندر در یک خط در کنار هم قرار می‌گیرند. همین موضوع در مورد موتورهای شش سیلندر هم صدق می‌کند اما در خودروها، ترکیب‌های دیگری هم برای موتورهای چهار و شش سیلندر دیده می‌شود.

همچنین بخوانید: پیشرانه‌های شش سیلندر خطی یا V شکل؟ کدامیک بهتر است؟

هرچند موتورهای خطی مزیت‌های مهمی مثل سادگی کلی هزینهٔ تولید پایین‌تر دارند اما دلایلی وجود دارد که باعث می‌شود خودروسازان از فرمول خطی پیروی نکنند و سراغ ترکیب‌های دیگری برای موتورهای چهار یا شش سیلندر بروند که شامل تخت و V شکل می‌شود. البته امروزه موتورهای V4 در خودروها منسوخ شده‌اند اما پیشرانه‌های شش سیلندر همچنان در انواع خطی، تخت و V شکل تولید می‌شوند که هرکدام مزایای خاص خود را دارند. در ادامه، موتورهای H6 (شش سیلندر تخت) و V6 (شش سیلندر V شکل) را باهم مقایسه خواهیم کرد.

مهم‌ترین تفاوت بین موتورهای H6 و V6، زاویهٔ بین سیلندرهای هر ردیف است. در موتورهای تخت، سیلندرها به شکل افقی قرار می‌گیرند و دو ردیف زاویه‌ای کاملاً باز یعنی ۱۸۰ درجه باهم دارند. به همین دلیل، به این پیشرانه‌ها تخت گفته می‌شود. یکی دیگر از نام‌های این نوع موتور، بوکسور است زیرا حرکت پیستون‌ها در مقابل هم شبیه مشت زدن بوکسورها است. پیشرانه‌های تخت مرکز ثقل پایین‌تری دارند که باعث بهبود آیرودینامیک و هندلینگ خودرو می‌شود. این پیشرانه‌ها همچنین ایمنی خودرو را هم بهبود می‌بخشند زیرا برخلاف موتورهای معمولی، پیشرانه‌های تخت اگر در جلوی خودرو نصب شده باشند، هنگام تصادف از جلو، بجای ورود به کابین، به زیر آن حرکت می‌کنند.

پیشرانه‌های شش سیلندر تخت ابتدا در نمونه‌های هوا خنک طراحی شدند زیرا به دلیل فاصلهٔ زیاد بین سیلندرها، خنک‌کنندگی موتور بدون آب بهتر صورت می‌گرفت. مشهورترین شرکتی که از این موتورها استفاده کرد، پورشه در مدل ۹۱۱ بود. موتورهای H6 این شرکت برای چند دهه هوا خنک بودند تا اینکه سرانجام در ۹۱۱ نسل ۹۹۶ در اواخر دههٔ ۹۰، پورشه سراغ سیستم آب خنک رفت. بااین‌حال، ترکیب تخت موتورهای ۹۱۱ همچنان حفظ شد و امروز پورشه تنها شرکتی است که به تولید پیشرانه‌های H6 می‌پردازد.

موتورهای V6 هم از دو ردیف سیلندر سه‌تایی تشکیل شده‌اند ولی زاویهٔ این ردیف‌ها از هم بسیار کمتر از موتورهای H6 است و ظاهر موتور شبیه حرف V به نظر می‌رسد. در این موتورها، برای کارکرد متعادل و کاهش ارتعاشات، زاویهٔ بین سیلندرها بسیار مهم است و اکثر موتورهای V6 از زاویهٔ ۶۰ درجه استفاده می‌کنند که بهترین زاویه برای متعادل کردن نیروی شلیک سیلندرها محسوب می‌شود. بااین‌حال، برخی موتورهای V6 که از نمونه‌های V8 مشتق شده‌اند، زاویهٔ ۹۰ درجه دارند و برای کاهش ارتعاشات از شفت‌های تعادل استفاده می‌کنند. همچنین شرکت‌هایی مثل فراری و مک‌لارن در پیشرانه‌های V6 جدید خود از زاویهٔ بسیار باز ۱۲۰ درجه استفاده کرده‌اند. به‌طورکلی، نصب موتورهای V6 زیر کاپوت خودروهای مختلف به دلیل طول کوتاه‌تر از نمونه‌های شش سیلندر خطی و عرض کمتر از موتورهای H6، آسان‌تر صورت می‌گیرد و امکان نصب به‌صورت طولی یا عرضی را هم دارند.