پدل شیفتر چیست و چرا فقط در برخی خودروها وجود دارد؟

در برخی از خودروهای امروزی ویژگی‌ای به نام پدل شیفتر وجود دارد اما این سیستم چیست و چگونه کار می‌کند؟ برای یافتن پاسخ این سؤالات مطالعه این مقاله را از دست ندهید.


پدل شیفتر که البته در زبان فارسی با نام پدال شیفتر هم مشهور شده‌ مکانیسمی است که برای کنترل و انتخاب دنده‌های گیربکس خودرو به کار می‌رود. پدل شیفترها در پشت فرمان قرار گرفته‌اند و نمادهای + یا – روی آن‌ها نشان دهنده امکان سبک یا سنگین کردن دنده‌هاست. راننده برای استفاده از پدل شیفتر باید پدل های مخصوص را به سمت خود و یا جهت مخالف کشیده یا فشار دهد و به این صورت دنده‌ها را تعویض کند. پدل شیفتر باعث بهبود شتاب گیری و عملکرد خودرو شده و درعین‌حال باعث رفاه بیشتر راننده و افزایش کنترل او روی خودرو می‌شود.

حال که فهمیدید پدل شیفتر چیست باید به این نکته اشاره کنیم که اولین بار در دهه ۸۰ میلادی بود که ویژگی موردبحث در مسابقات فرمول یک بکار رفت. اولین خودروی جاده‌ای مجهز به این سیستم فراری ۳۵۵ مدل ۱۹۹۷ بود که از گیربکس پدل شیفت مشابه خودروهای فرمول یک استفاده می‌کرد. این پدل شیفترها آپشنی ۱۹ هزار دلاری برای فراری ۳۵۵ برلینتا، GTS و اسپایدر بودند. از آن زمان تاکنون تکنولوژی موردبحث کاملاً شناخته شده جدای از سوپر اسپرت های مشهور دنیا، خودروهای رده میانی و تولید انبوهی همچون تویوتا کمری، رم ۱۵۰۰ و مزدا CX-90 نیز به آن مجهز شده‌اند.

مزیت اصلی استفاده از پدل شیفترها توانایی تعویض دنده در عین نگه داشتن فرمان در دستان راننده هنگام رانندگی است. مهندسان فرمول یک این تکنولوژی را به خاطر کنترل بهتر راننده روی خودرو در سرعت‌های بالا طراحی کردند چراکه او می‌توانست هر دو دستان خود را روی فرمان قرار داده و در پیست اقدام به سبک یا سنگین کردن دنده‌ها کند. همچنین پدل شیفترها می‌توانند دنده‌ها را سریع‌تر از گیربکس‌های دستی تعویض کنند زیرا نیازی نیست راننده کلاچ گرفته و دسته‌دنده را حرکت دهد. باید گفت پدل شیفتر را می‌توان در سه نوع گیربکس بکار گرفت. گیربکس‌های دستی اتوماتیک شده AMT همانند گیربکس اتوماتیک سنتی عمل می‌کنند و گزینه انتخاب دنده‌ها با پدل شیفترها و یا اهرم گیربکس اتوماتیک بدون نیاز به پدال کلاچ وجود دارد. این سبک معمولاً در خودروهایی همچون فورد موستانگ اکوبوست، هوندا سیویک و یا لامبورگینی آونتادور دیده می‌شود که به راننده اجازه می‌دهد تا دنده‌ها را انتخاب کرده و یا خودرو را همانند مدل‌های مجهز به گیربکس اتوماتیک معمولی براند.

نوع دیگر پدل شیفترها در گیربکس‌های دستی نصب شده و معمولاً مختص خودروهای مسابقه‌ای و پیست محور هستند. این گیربکس‌ها از پدال کلاچ برای شروع به حرکت یا توقف استفاده می‌کنند ولی پدل شیفترها جایگزین شیفتر دنده دستی و یا اهرم تعویض سکونشئال شده‌اند. نهایتاً باید گفت خودروهای دارای گیربکس‌های اتوماتیک سنتی و CVT نیز می‌توانند دارای پدل شیفتر باشند تا رانندگان کنترل بیشتری روی رانندگی داشته باشند. البته گیربکس‌های CVT فاقد دنده‌های مرسوم هستند و بنابراین بیشتر حس شبیه سازی شده از تعویض دنده را تداعی خواهند کرد.

از زمان تولید خودروهای گیربکس اتوماتیک ۳ دنده تاکنون شاهد پیشرفت‌های زیادی هستیم. برای مثال فورد و شورولت در سال ۲۰۱۳ اعلام کردند در پروژه‌ای مشترک گیربکس ۱۰ سرعته اتوماتیک را تولید می‌کنند و این گیربکس روی فورد F-150 رپتور ۲۰۱۷ و شورولت کوروت ZL1 معرفی شد. همچنین مرسدس بنز نیز گیربکس ۹ سرعته اتوماتیک 9G ترونیک خود را در سال ۲۰۱۳ معرفی کرد و این گیربکس هم‌اکنون نمونه استاندارد بسیاری از محصولاتش همچون C کلاس ۲۰۲۵ است؛ بنابراین شاید یک خودروی گیربکس اتوماتیک فاقد پدل شیفتر باشد اما گزینه تعویض دستی دنده‌ها و یا حالت اسپرت رانندگی در آن وجود دارد. معمولاً این آپشن را می‌توان با تعویض موقعیت دسته‌دنده به سمت دیگر انتخاب کرد و حالت دستی گیربکس اتوماتیک با حرف M و یا نمادهای + و – مشخص شده است. با درگیر کردن این حالت راننده حین رانندگی دنده‌ها را سبک یا سنگین خواهد کرد.

حال که فهمیدیم پدل شیفتر چیست باید بگوییم گیربکس‌های دستی سنتی قربانی ناخواسته رشد محبوبیت پدل شیفترها هستند. البته برخی از خودروهای جدید امروزی با گیربکس‌های دستی عرضه می‌شوند چراکه بعضی خریداران ترجیح می‌دهند خودشان دنده‌ها را تعویض کنند هرچند از تعداد این افراد هر ساله کاسته می‌شود. هرچندخوشبختانه خودروهای اسپرت، سدان ها و وانت پیکاپ هایی در بازارهای جهانی وجود دارند که همچنان با گیربکس دستی در دسترس هستند.