روغن هیدرولیک فرمان؛ ویژگی‌های ظاهری، زمان تعویض و هر آنچه باید دانست

در ادامه سلسله مقالات بخش آموزش پدال نوبت به معرفی روغن هیدرولیک فرمان و بررسی مشخصات آن می‌رسد.


اگر تلاش کرده باشید فرمان خودروهای مدرن را در زمان خاموش بودن موتور بچرخانید متوجه می‌شوید که این کار بسیار دشواری است و به نیروی زیادی نیاز دارد. علت نرمی فرمان خودروها در زمان رانندگی این است که سیستم فرمان دستورات راننده را اجرا کرده و نیروی وارده به غربیلک فرمان را تقویت می‌کند. در بسیاری از خودروها، فرمان خودرو از نوع هیدرولیک است. فرمان هیدرولیک از پمپ استفاده کرده و توسط تسمه‌ای که به موتور ارتباط دارد کار می‌کند تا به این ترتیب روغن هیدرولیک فرمان را به گردش درآورد. فشار وارده به مجموعه فرمان بیشتر از نیروی راننده است و چرخاندن چرخ‌ها را راحت‌تر می‌سازد.

همچنین بخوانید:

• سیستم فرمان با سیم خودرو چگونه کار می‌کند؟

• تفاوت فرمان برقی و هیدرولیک مزایا معایب و مشخصات

• چهار شاخ فرمان چیست و علائم خرابی آن کدام است؟

در خودروها سه نوع روغن هیدرولیک استفاده می‌شود که شامل روغن گیربکس اتوماتیک (تقریباً همان روغن مورد استفاده در گیربکس اتوماتیک خودرو است)، روغن سنتتیک مخصوص و روغن هیدرولیک معدنی است. مخزن مربوط به روغن هیدرولیک فرمان زیر کاپوت قرار دارد و بنابراین بهتر است سطح و کیفیت روغن را به‌صورت دوره‌ای بررسی کنید. همچنین باید دانست میزان روغن در مخزن و رنگ آن نشانگر خوبی از وضعیت سلامت مجموعه فرمان خودرو خواهد بود. روغن هیدرولیک فرمانی که به تازگی خریداری شده باشد شفاف خواهد بود و معمولاً رنگ قرمز یا صورتی خواهد داشت. از آنجایی که روغن در سیستمی بسته کار می‌کند بنابراین میزان آن در مخزن روغن هیدرولیک باید ثابت باشد. اگر مقدار روغن کاهش یابد بنابراین در سیستم فرمان نشتی وجود دارد. این روغن به چرخش چرخ‌ها و روان کاری سیستم فرمان کمک می‌کند تا قطعات با یکدیگر سایش نداشته باشند. با کارکرد هرچه بیشتر خودرو این روغن می‌تواند تخریب شده و یا گردوغبار و ناخالصی را به خود جذب کند. چنین چیزی رنگ روغن هیدرولیک فرمان را تغییر خواهد داد و شاید در حالت بدتر باعث از دست رفتن قوام آن شود.

حتی در شرایط عادی رانندگی نیز روغن موردبحث می‌تواند به رنگ قهوه‌ای و حتی سیاه درآید. به همین خاطر زمانی که رنگ روغن هیدرولیک فرمان شروع به تغییر کرد بایستی آن را تعویض نمود. روغنی که شفافیت خود را از دست داده و به رنگ شیری و فوم مانند درمی‌آید حاکی از وجود آب یا هوا در سیستم فرمان است و بنابراین تأثیر آن کاهش یافته و حتی می‌تواند باعث آسیب دیدن فرمان خودرو شود. در این حالت باید روغن از سیستم بیرون کشیده شده و با روغن تازه جایگزین گردد. روغن شیری یا فوم مانند نشان دهنده نیاز سیستم فرمان به سرویس است.

همچنین بخوانید:

• علل سفتی فرمان هیدرولیک و راه حل آن

• علت صدای فرمان هنگام چرخش چیست؟

اما اگر قوام روغن هیدرولیک تغییر کرده باشد باید سیستم فرمان بررسی شود و مخصوصاً اگر براده‌ها و قطعات ریز در مخزن وجود داشته باشند این موضوع باید در اسرع وقت برطرف شود. زمانی که پمپ فرمان هیدرولیک خراب شود توانایی روان کاری قطعات را از دست خواهد داد و بنابراین قطعات داخلی سیستم فرمان با یکدیگر برخورد کرده و ساییده می‌شوند. ذرات ریز حاصل از این برخوردها می‌تواند در روغن و مخزن آن دیده شود. اما برخی رانندگان می‌پرسند اگر روغن هیدرولیک فرمان به‌طور منظم تعویض نشود چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ واضح است که چنین کاری به مرور زمان سبب آسیب دیدن مجموعه فرمان خواهد شد. دنبال کردن دستورالعمل سازنده خودرو در این بخش ضروری است اما قانون کلی این است که روغن هیدرولیک را بین ۶۰ تا ۱۲۰ هزار کیلومتر تعویض کنید. استفاده از روغن قدیمی و خراب در خودرو می‌تواند پمپ فرمان را تحت‌فشار قرار داده و صداهای عجیبی را در فرمان ایجاد کند. شاید حتی پمپ باعث سایش قطعات داخلی شده و ذرات و براده‌ها به داخل مخزن وارد شوند و به دیگر بخش‌ها نیز آسیب وارد نمایند.

روغن بی‌کیفیت و یا کم در سیستم فرمان می‌تواند سفت شدن فرمان را نیز در پی داشته باشد. اضافه کردن روغن به مخزن تنها زمانی مفید خواهد بود که روغن موجود در آن کیفیت خود را از دست نداده باشد. اگر این روغن مدت زیادی مورد استفاده قرار گرفته باشد، افزودن روغن بیشتر احتمالاً تأثیری روی سفتی فرمان نخواهد داشت. به همین خاطر باید روغن قدیمی را به‌طور کامل تعویض نمود. یکی از بهترین کارهایی که می‌توان در خانه انجام داد بررسی منظم سطح روغن هیدرولیک و رنگ آن است. این موضوع به یافتن سریع‌تر مشکلات و جلوگیری از آسیب دیدن سیستم فرمان خودرو کمک شایانی می‌کند.