گیربکس اتوماتیک علیرغم مزیت‌های متنوعی که دارد می‌تواند با خرابی روبرو شود. در این نوشتار می‌خواهیم علائم خرابی گیربکس اتوماتیک را بررسی کنیم، موضوعی که شاید برای بسیاری از مالکان چنین خودروهایی مفید باشد.
قبل از آنکه به شرح علائم خرابی گیربکس اتوماتیک بپردازیم بهتر است کمی درباره این نوع گیربکس‌ها صحبت کنیم و با انواع آن آشنا شویم. گیربکس اتوماتیک automatic transmission که گاهی با حروف اختصاری AT نیز نشان داده می‌شود گیربکسی چند سرعته است که در خودروها بکار می‌رود و نیازی به تعویض دنده توسط راننده ندارد. با افزایش جمعیت شهری و ترافیک شدید خیابان‌ها تمایل بیشتری به خرید خودروهای اتوماتیک وجود دارد. گیربکسهای اتوماتیک جدید نسبت به نمونه‌های قدیمی بسیار سریع‌تر هستند و از نظر پرفورمنس و مصرف سوخت نیز نسبت به اکثر گیربکسهای دستی برتری دارند. محبوب‌ترین گیربکسهای اتوماتیک شامل نمونه‌های مبدل گشتاور، دوکلاچه و ضریب متغیر یا همان CVT هستند.
هدف ما از این نوشتار آموزش راندن خودروی مجهز به گیربکس اتوماتیک نیست اما چنانچه قبلاً مالک چنین خودرویی نبوده‌اید و به تازگی می‌خواهید خودروی مجهز به گیربکس اتوماتیک را خریداری نمایید توصیه می‌کنیم مطلب مربوط به خودروی مجهز به گیربکس اتوماتیک را چگونه برانیم، آموزش و هرآنچه باید بدانید را که قبلاً در پدال منتشر شده مطالعه فرمایید.
حال که پس‌زمینه لازم برای راندن خودروی گیربکس اتوماتیک را پیدا کردید می‌توانیم به بحث اصلی خود یعنی علائم خرابی گیربکس اتوماتیک بپردازیم. گیربکسهای اتوماتیک مزیت‌هایی همچون عدم نیاز به تعویض دنده، آسایش بیشتر در ترافیک، عدم نیاز به تعویض دیسک و صفحه و… را خواهند داشت اما معمولاً هزینه‌های تعمیر آن‌ها نسبت به گیربکسهای دستی و معمولی بیشتر خواهد بود. به همین خاطر آگاهی یافتن از موارد خرابی چنین گیربکس‌هایی به همراه روش‌های حل مشکلات آن‌ها ضروری خواهد بود.
علائم خرابی گیربکس اتوماتیک
وجود نشانه‌های زیر در گیربکس اتوماتیک خودرو می‌تواند از علائم خرابی آن باشد:
وجود صداهای غیرعادی همچون وزوز در گیربکس
برخی رانندگان معمولاً وجود صداهای غیرعادی در خودروی خود را نادیده می‌گیرند اما چنین چیزی درباره گیربکس اتوماتیک می‌تواند به قیمت هزینه تعمیر سنگین تمام شود. اگر در زمان رانندگی صدایی همچون وزوز را شنیدید حتماً نسبت به وجود مشکل در گیربکس اتوماتیک حساس شوید و در سریع‌ترین زمان ممکن به یک مکانیک خبره مراجعه کنید.
وجود نشتی در گیربکس
اگر حس می‌کنید عملکرد گیربکس خودرو کند شده می‌بایست نسبت به بررسی آن اقدام کنید. به همین منظور پس از پارک خودرو نشتی روغن گیربکس را بررسی کنید. اگر میزان روغن گیربکس خیلی کم باشد می‌تواند منجر به سوختن گیربکس شود.
روشن شدن چراغ‌های هشدار
روشن شدن چراغ چک پیشرانه در پشت آمپرها می‌تواند هشداری درباره مشکلات گوناگون از جمله خرابی گیربکس اتوماتیک باشد. بدیهی است که نباید چنین چیزی را نادیده گرفت. راننده می‌بایست سطح روغن گیربکس را بررسی کرده و در صورت وجود مشکل به مکانیک مراجعه کند.
وجود مشکل در تعویض دنده‌ها
اگر در تعویض دنده‌ها شاهد مشکل هستید گیربکس خودرو احتمالاً خرابی‌هایی دارد. در این حالت می‌توانید شاهد مکث زیاد در تعویض دنده‌ها باشید. همچنین احتمال کاهش شتاب خودرو نسبت به دور موتور وجود خواهد داشت.
زوزه و لرزش گیربکس در حالت خلاص
معمولاً صدای زوزه و لرزش گیربکس در حالت خلاص به معنی زمان تعویض روغن آن است. در برخی موارد وجود چنین صدایی می‌تواند حاکی از مشکلات وسیع‌تر باشد بنابراین باید در اسرع وقت نسبت به رفع آن اقدام نمود.
بوی لاستیک و روغن سوخته
اگر متوجه بویی شبیه لاستیک سوخته یا دود شدید احتمال وجود خرابی در گیربکس اتوماتیک و به ویژه نشتی روغن آن وجود خواهد داشت. در این صورت گیربکس روان کاری نمی‌شود و اصطکاک داخل قطعات باعث خرابی شدید آن خواهد شد.
عدم قدرت کافی خودرو
گاهی اوقات در خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک راننده با فشار پا روی پدال گاز شاهد افت قدرت و کشش خودرو خواهد بود. در این حالت شتاب مدنظر راننده حاصل نمی‌شود و احتمال دارد مشکل از گیربکس باشد.
علائم خرابی گیربکس CVT
گیربکسهای ضریب متغیر با به اختصار CVT فاقد دنده‌های مرسوم بوده و بجای آن از پولی‌هایی استفاده می‌کنند که توسط تسمه‌های آهنی قوی به یکدیگر متصل شده‌اند. بجای استفاده از چرخ‌دنده‌های سنتی در گیربکس که می‌توانند نسبت‌های دنده معینی را ایجاد کنند، گیربکس CVT بدون هیچ‌گونه دنده‌ی فیزیکی کار می‌کند. این نوع گیربکس بجای چرخ‌دنده از سیستم تسمه و پولی که شکل آن بسته به قدرت متغیر است سود میبرد. از نظر فنی تعداد نسبت‌های دنده‌ی گیربکس CVT بی‌نهایت است. از جمله علائم خرابی گیربکسهای CVT میتوان به احساس لرزش در گیربکس، صدای ناله و کوبش، وجود بوی سوختگی در گیربکس، عدم حرکت خودرو در حالت D یا R، وجود صداهای غیرعادی، لرزش شدید در زمان حرکت و… اشاره کرد.
کم بودن روغن گیربکس
در این مقاله یکی از علائم خرابی گیربکس اتوماتیک نشتی گیربکس و کاهش روغن آن بود. شاید برخی مالکان به دنبال یافتن علائم کم شدن روغن گیربکس اتوماتیک باشند. از جمله علائم کاهش روغن گیربکس میتوان به وجود نشتی در زیر خودرو، تعویض‌های کند و ناهنجار گیربکس، داغ شدن گیربکس، روشن شدن چراغ هشدار و چک در پشت آمپرها و… اشاره کرد. البته برخی خودروهای گیربکس اتوماتیک دارای میله اندازه‌گیری روغن گیربکس در محفظه پیشرانه هستند و مالکان با مراجعه به آن می‌توانند از نحوه بررسی روغن گیربکس خودروی خود آگاهی یابند.
علی
۲۳ فروردین ۱۴۰۲مقاله خوبی بود تشکر