یکی از ترسناک‌ترین و بدترین سناریوهایی که می‌تواند برای مالک خودرو پیش آید گیرپاژ کردن موتور یا قفل شدن آن است؛ اما منظور از گیرپاژ کردن چیست؟ چه دلایلی برای قفل شدن موتور ماشین وجود دارد و راه‌حل‌های رفع آن کدام است؟ در این نوشته می‌خواهیم به چنین مواردی بپردازیم.
موتور خودرو از هزاران قطعه ثابت و متحرک تشکیل شده که هریک وظیفه به خصوصی دارند و درصورتی‌که اشکالی در عملکرد آنها به وجود آید خودرو با مشکل مواجه شده و در بدترین شرایط نیز شاهد گیرپاژ کردن موتور یا قفل شدن آن خواهیم بود.
گیرپاژ چیست؟
اصطلاح گیرپاژ که گیرپاچ نیز خوانده میشود اصطلاحی رایج بین مکانیک‌هاست. قفل شدن موتور یا سوختن آن نیز معنی مشابهی با گیرپاژ کردن دارند. زمانی که دمای موتور خودرو از حد معینی که مهندسان برای آن تعیین کرده‌اند بالا رفته و سیستم خنک‌کننده نیز نتواند دما را پایین بیاورد دمای سیلندر بسیار بالا خواهد رفت و این امر منجر به انبساط پیستون میشود. در این حالت پیستون داخل سیلندر گیر کرده و حرکت نخواهد کرد که عواقب بسیار بدی برای قطعاتی همچون سیلندر، پیستون، شاتون، میل‌لنگ و… خواهد داشت. چنین حالتی منجر به قفل شدن موتور خواهد شد که از آن به عنوان گیرپاژ کردن نیز نام می‌برند و هزینههای سنگینی را به مالک خودرو تحمیل می‌کند.
علت قفل شدن موتور ماشین چیست؟
دلایل مختلفی برای گیرپاژ کردن موتور یا قفل کردن آن وجود خواهد داشت که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
استفاده از روغن‌موتور بی‌کیفیت: کارشناسان همواره بر استفاده از روغن‌موتور باکیفیت تأکید دارند. برای جلوگیری از گیرپاژ کردن موتور باید از روغن‌هایی استفاده کرد که سازنده خودرو توصیه می‌کند. درصورتی‌که از روغن بی‌کیفیت استفاده کنید مجموعه قطعات داخلی همچون پیستون، شاتون و میل‌لنگ آسیب خواهند دید و هزینه زیادی را به شما تحمیل خواهند کرد.
کاهش سطح روغن‌موتور: همواره سطح روغن‌موتور خودروی خود را بررسی کنید چراکه در صورت پایین بودن میزان روغن پیستون خشک کار می‌کند و در این حالت داغ شده و باعث گیر کردن شاتون در داخل رینگ پیستون میشود. در این حالت شاتون کج شده و به سیلندر برخورد می‌کند که نتیجه آن ایجاد آسیب شدید در سیلندر خواهد شد. واضح است که پس از اتفاقات رخ داده باید تمامی قطعات یاد شده را تعویض کرد که هزینه سنگینی خواهد داشت.
عدم روانکاری مناسب موتور: روغن‌موتور به عنوان یک روانکار بکار می‌رود ولی گاهی اوقات به دلیل عدم روان کاری مناسب موتور شاهد قفل شدن یا گیرپاژ کردن آن هستیم که هزینههای بیشتری را در پی دارد. کمبود روغن یا روان کاری نامطلوب باعث ایجاد اصطکاک بیش از حد بین قطعات از جمله یاتاقانها و شاتون میشود. در نهایت به دلیل داغ شدن بیش از حد قطعات شاهد قفل شدن موتور خواهیم بود.
کمبود مایع سیستم خنک‌کننده: همان‌طور که گفته شد داغ شدن قطعات مختلف می‌تواند منجر به گیرپاژ کردن موتور شود. به همین خاطر باید همواره میزان آب درون رادیاتور را بررسی کنید تا کم نباشد. البته دلایل دیگری نیز وجود دارند که شاید در نگاه اول خیلی مهم نباشند اما نتیجه بی‌توجهی به آنها می‌تواند موجب گیرپاژ کردن ماشین شوند. از جمله این موارد میتوان به خرابی دینام، عدم وجود بنزین در باک، احتراق ناقص، تسمه‌های فرسوده و… اشاره کرد.
نشانه‌های گیرپاژ کردن موتور چیست؟
قفل شدن یا سوختن موتور نشانه‌های مهمی دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
روشن شدن چراغ چک: همان‌طور که گفته شد دلایل مختلفی می‌توانند منجر به گیرپاژ کردن موتور شوند و طبیعی است با وجود اشکال در هر بخشی از موتور چراغ چک روشن خواهد شد. مالک حتماً میبایست به این هشدار توجه کرده و سریعاً به مکانیک باتجربه مراجعه کند تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.
خروج دود از اگزوز: درصورتی‌که روغن در مرحله احتراق سوزانده شود بهصورت دود سفید مایه به آبی از اگزوز خارج خواهد شد. روغن‌سوزی موتور اگر رفع نشود در ادامه باعث کاهش شدید روغن شده و نهایتاً گیرپاژ کردن را به دنبال خواهد داشت.
یاتاقان زدن: در این حالت قطعات مانع اصطکاک از بین می‌روند و موتور آسیب زیادی می‌بیند. به این ترتیب دمای محفظه سیلندر به شدت بالا می‌رود و پیستون و شاتون قفل می‌کنند. به‌طورکلی عوامی همچون رانندگی سنگین با دور بالا، عدم تعویض روغن‌موتور در موعد مقرر، کمبود روغن در موتور، نشتی سیستم خنک‌کننده و… زمینه‌ساز قفل کردن موتور هستند.
اگر در حین رانندگی موتور قفل کرد چه‌کار کنیم؟
در این حالت باید خونسردی خود را حفظ کنید. با توجه به اینکه در زمان قفل شدن موتور برخی سیستم‌های کمکی همچون فرمان هیدرولیک و ترمز ضعیف شده یا کلاً از مدار خارج می‌شوند بنابراین باید با توجه به ترافیک جاده و خیابان به گونه‌ای ایمن در حاشیه جاده توقف نموده و با یک مکانیک خبره تماس بگیرید. توصیه میشود در قدم اول مواردی همچون سطح روغن و مایع خنک‌کننده موتور را بررسی کنید تا از مشکلات احتمالی آگاه شوید. دقت کنید که در زمان داغ بودن موتور درب رادیاتور را باز نکنید.
هزینه قفل شدن موتور ماشین
آنگونه که ذکر شد با گیرپاژ کردن موتور ماشین قطعات زیادی آسیب میبینند و میبایست آنها را تعویض کرد. در حال حاضر با توجه به تورم بالا، هزینه تعویض قطعاتی همچون پیستون، شاتون، رینگها و یاتاقانها به چند میلیون و حتی چند ده میلیون تومان خواهد رسید.
هزینه قفل شدن موتور پراید
اگرچه پراید زمانی خودروی ارزانقیمتی محسوب میشد اما هماکنون قیمتی در حدود ۳۰۰ میلیون تومان دارد و به دنبال آن قیمت قطعات یدکی این خودرو نیز افزایش شدیدی داشته است. اگرچه اجرت تعمیرکاران موتور پراید در مناطق مختلف تفاوتهای زیادی دارد اما میتوان قیمت برخی قطعات را بهصورت حدودی به دست آورد. در حال حاضر پیستون پراید قیمتی حدود ۱.۳ میلیون تومان داشته درحالیکه برای شاتون آن باید حدود ۳۰۰ هزار تومان هزینه کرد. یاتاقان پراید نیز حدود ۸۰۰ هزار تومان قیمت دارد. به این لیست باید هزینههای دیگری همچون تراشکاری و… را نیز اضافه کرد که هزینه تعمیر موتور پراید را به بالای ۱۰ میلیون تومان نیز میرساند. توصیه میشود در نگهداری خودروی خود و انجام های سرویسهای دورهای نهایت دقت را به عمل آورید تا درگیر هزینههای تعمیر آن نشوید.
mahdi-es17
۱۱ فروردین ۱۴۰۲من یه خاطره بدی از گریپاژ کردن دارم با ماشین نبود با موتور بود یه شب خیلی عجله داشتم داشتم از کمربندی میرفتم از بین دوتا کامیون سبقت گرفتم داشتم میرفتم که ناگهان موتور قفل کرد خودش به یک طرف خوابوند نزدیک بود به کامیون سمت راستی برخورد کنم که خیلی شانس آوردم تقریباً مرگ با چشای خودم دیدم خیلی نزدیک بود بزنم به کامیون کلاچ گرفتم موتوربه حالت قبلش برگشت دوباره کلاچ ول کردم موتور تق صدا کردن که اونجا بود کلا موتور سوپاپ قیچی کرد پوسته پیستون سوراخ شد و پیستون به بوش سیلندر برخورد کرد بوش سیلندر شکسته شد موتور هم شاتون کج کرد فاتحه موتور خوانده شد،😬💔
mahdi-es17
۱۱ فروردین ۱۴۰۲موتور حتی قطره هم روغن نداشت
NAVID۰۰۹۸
۱۱ فروردین ۱۴۰۲این مقاله را به شددددت به مالکان کره‌ای سوار پیشنهاد میکنم بخوانند و واو به واوش را حفظ کنند 😂👋🏻!
به ما فن‌های ژاپنی فقط آدرس کوه دشت جنگل کویر بدید ، جدی میگم !
زیزیگولو
۱۱ فروردین ۱۴۰۲همیشه به موقع روغن عوض کنین و موقع رانندگی همیشه حواستون باشه که ماشینتون آمپر نیاره تا این اتفاق واستون نیوفته
ممد ژانگولر
۱۱ فروردین ۱۴۰۲داداشا یبار شب ماشینم بیرون پارک کرده بودم یدونه سنجاب یا بنل رفته بود لای موتورم خوابیده بود با یکی دیگه صبح امدم استارت زدم دیدم موتورم ترکید و دود بلند شد اولش فکر کردم مشکل فنی ماشینه امدم شکایت کنم به نمایندگی طرف دوتا سنجاب تو بغل هم اورد بیرون خون و مالی . کلا پدر عشق بسوزه مصداق همین اتفاق بود .آتش عشق این دوتا به موتور و جیب من بنده خدا هم خسارت زد . شاید اگه دیرتر میومدم استارت میزدم آتش عشقشون به جاهای دیگه ننتقل میشد 😞
mahdi-es17
۱۱ فروردین ۱۴۰۲چجوری رفته بودن توی موتور؟ هواکش که بسته هستش
ممد ژانگولر
۱۲ فروردین ۱۴۰۲فکر کنم از زیر سینی موتور رفته بود سمت تسمه تایم . اونجا به مشکل بخوره فاتحه ماشین خوندشت
JDM سابق
۱۱ فروردین ۱۴۰۲روغن و آب و چک کنید
حواستون به امپر آب هم باشه
Kamy
۱۱ فروردین ۱۴۰۲جام کردن هم یه اصطلاحشه..
نیما
۱۱ فروردین ۱۴۰۲تجربه بنده مخصوصا اگر خودروا دست دوم با کارکرد بالا خریداری میکنید حتما سعی کنید علاوه بر سرویس های دوره ای متداول یک بار توری روغن کش اویل پمپ و اویل پمپ خودروتونم چک و سرویس کنید. با توجه به کیفیت پایین روغن های توی بازار و هم چنین عدم دقت صاحبان قبلی ممکنه از روغن بد استفاده کرده باشن یا روغن رو به موقع عوض نکرده باشن که همین باعث خرابی اویل پمپ و پر شدن و گرفتن توری بشه که همین میتونه باعث نرسیدن روغن به موتور رو در نهایت گیرکردن و قفل شدن موتور بشه
رامین
۱۳ فروردین ۱۴۰۲👌👌👌👌 قدیما تو دهه پنجاه و شصت یکی دو نمونه بیشتر روغن نبود الوند بود و ارژن که اواسط هفتاد شمسی اومد که برا کامیون و لودر شخصی میریختم اکثر مردم هم فیلتر روغن را تو بازه زمانی چند ماهه یا سه روغن یک بار تعویض میکردن. و بعدها در دهه هفتاد بنده با هر روغن فیلتر روغن رو عوض میکردم که دوستان حسابی به کار بنده خرده میگرفتن که آقا احتیاج نیست و به قول شما هنوز هم راننده هایی هستند که احتیاجی به تعویض فیلتر تا سه روغن نمیبینن و واقعا اویل پمپ ضعیف و کیپ میشه و روغن کاری سرسیلندر و متعلقات به درستی انجام نمیشه پس با خرید ماشین دست دوم یه چک کردن ساده اویل پمپ و توری اون خیلی میتونه مثمر ثمر باشه در سلامت موتور خودرو
هومن زری میدانی
۱۲ فروردین ۱۴۰۲سلام
یاتاقان زدن موتور و گریپاژ همچین ترسناک نیست وقتی ترسناک میشه که توی بندرعباس این اتفاق بیافته تجربه شخصی من اینه که بهتره ماشینت رو همونجا بار کنی روی کفی و ببری شهر خودت یا حتی روستا بهتره تا بندرعباس یکماه تمام منو علاف کردن دو برابر هزینه گذاشتن روی دستم آخرش هم کار درستی ارائه ندادن .