تعداد سنسورها و حسگرهایی که برای عمکلرد صحیح یک خودرو لازم است، بیش آن است که فکرش را بکنید! دوتا از سنسورهایی که نقش حیاتی در عملکرد خودروها دارند مف (MAF) سنسور و وف (VAF) سنسور هستند. در این مقاله از سری مقالات آموزشی پدال قصد داریم شما را با این دو سنسور و وظایفشان آشنا کنیم. با پدال همراه باشید.
همچنین بخوانید: انواع سنسورهای خودرو و کاربرد آن‌ها
مف سنسور چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
تا ۳ دهه قبل کنترل کل سیستم سوخت رسانی خودرو با قطعه‌ای به نام کاربراتور انجام می‌شد. اما رفته رفته با پیدایش ECU بسیاری از چیزها در خودروها تغییر کردند. یکی از آن‌ها سیستم سوخت رسانی بود. امروزه که دیگر خودروها به جای کاربراتور از انژکتور استفاده می‌کنند باید نسبت سوخت به هوا در محفظه احتراق به دقت کنترل شود. برای این امر مهندسان به فکر اختراع سنسوری با نام مف (mass-air-flow) افتادند. این سنسور وظیفه اندازه گیری دقیق میزان هوای ورودی به موتور و انتقال آن به ECU را دارد. ECU نیز پس از دریافت این اطلاعات دستورات لازم به انژکتور برای پاشش سوخت را می‌دهد. به زبان ساده‌تر این سنسور به خودرو کمک می‌کند تا مقدار مناسب سوخت و هوا برای احتراق به موتور تزریق شود.
مف سنسور چگونه کار می‌کند؟
تا به امروز انواع مختلفی از مف سنسور تولید شده اما بهترین و رایج‌ترین آن سیم گرم (Hot-Wire) نام دارد که در ادامه به بررسی نحوه عملکرد آن می‌پردازیم.
نحوه عمکلرد این نوع مف سنسور بسیار ساده است. در مف سنسورهای سیم گرم یک سیم تحت ولتاژ ثابت قرار دارد و جریان الکتریکی ثابتی از آن می‌گذرد. این سیم دقیقا در تماس با هوای ورودی به موتور قرار دارد بنابراین هنگام تماس هوا با این سیم، دمای سیم پایین می‌آید. تغییر دمای سیم سبب افزایش یا کاهش مقاومت سیم و در نهایت تغییر جریان عبوری از می‌شود. مدار الکترونیکی که در مف سنسور قرار دارد وظیفه اندازه گیری تغییرات این جریان را دارد. این مدار پس از اندازه گیری میزان تغییرات جریان عبوری از سیم اطلاعات لازم از میزان هوای وارد شده به موتور را به دست آورده و در نهایت به ECU منتقل می‌کند. این سنسور بین فیلتر هوا و منیفولد هوا قرار دارد.
همچنین بخوانید: کیک سنسور (Kick Sensor) چیست و چگونه کار می‌کند؟
وف سنسور چیست و چگونه کار می‌کند؟
سنسور وف نیز دقیقا همان وظیفه مف سنسور را دارد اما با روشی مختلف این کار را انجام می‌دهد. این سنسور نیز با مقاومت و جربان الکتریکی سر و کار دارد. داخل این نوع سنسور یک پره کوچک قرار دارد که هوای ورودی به موتور از سر راه آن می‌گذرد. با عبور جریان هوا از گذرگاه این پره، پره به سمت پایین می‌رود و فنری که به آن متصل است را می‌فشارد. هرچقدر که میزان جریان هوای وردی بیشتر باشد پره‌ها بیشتر به سمت پایین حرکت می‌کنند تا مسیر برای عبور هوا بازتر شود. زمانی هم که جریان هوای عبوری از آن کمتر شود، فنر دوباره آن را به سمت بالا هل می‌دهد تا به جای اصلی خود برگردد. پره مورد نظر ما به یک مقاومت الکتریکی متغیر (رئوستا) متصل است. حرکت رو به بالا و پایین این پره مقاومت این رئوستا را زیاد و کم می‌کند و در نهایت باعث می‌شود مدار الکترونیکی موجود در سنسور تغییر جریان الکتریکی را تشخیص دهد و مانند مف سنسور اطلاعات لازم را به ECU منتقل کند.
جالب است بدانید در خودروهایی که مجهز به وف سنسور هستند امکان تغییر میزان ورود هوا به موتور به راحتی امکان پذیر است. برای انجام این کار کافی است پیچ تنظیمی که بر روی منیفولد قرار گرفته را سفت کنید. این عمل باعث می‌شود پره‌های داخل سنسور وف سخت‌تر حرکت کند و میزان ورودی هوا به موتور را کاهش دهند. برای افزایش میزان ورود هوا به موتور نیز کافیست عکس این کار را انجام داد. البته ما توصیه می‌کنیم تا حد امکان در وف سنسور تغییری ایجاد نکنید زیرا ممکن است این کار باعث کاهش کیفیت احتراق در سیلندرها شود.
همچنین بخوانید: دلایل نوسان دور موتور
وف سنسور بهتر است یا مف سنسور؟
امروزه تقریبا استفاده از این وف سنسور منسوخ شده؛ زیرا دقت آن به دلیل وجود ساز و کارهای مکانیکی در آن بسیار کمتر از مف سنسور است.
یکی دیگر از مزیت‌های مف سنسور عدم نیاز به سنسور دمای هوا است. همانطور که می‌دانید دمای هوا تاثیر زیادی بر روی تراکم میزان هوای ورودی به موتور دارد. زمانی که در خودرو از وف سنسور استفاده شود برای پاشش سوخت دقیق نیاز به سنسور دمای هوا نیز هست. این سنسور با کمک وف سنسور جرم و حجم هوای ورودی به موتور را به ECU منتقل می‌کند. اما زمانی که در خودرو از مف سنسور استفاده شده سیم گرم داخل سنسور به طور خودکار و پیش فرض علاوه بر حجم هوای ورودی دمای آن را نیز اندازه گیری می‌کند و به ECU منتقل می‌کند.
مزیت دیگر سنسور وف نسبت به سنسور مف خرابی کمتر و حجم کمتر آن است.
همچنین بخوانید: سنسور دور موتور چیست و چگونه کار می‌کند؟
علائم خرابی این سنسورها چیست؟
- مصرف سوخت بالا
- خاموش شدن موتور هنگام شتاب گیری
- انتشار دود سیاه از اگزوز
- لرزش و بد کار کردن موتور
- ناپایدار بودن دور موتور در سرعت‌های ثابت
یوسف
۲۸ فروردین ۱۴۰۳آخرش رو اشتباه گفتید…. حجم maf کمتر از vaf هستش….
ماشین هایی که maf دارن رو باید هر چند یک بار با اسپری تمیز کرد تاثیر زیادی داره خصوصا در دور موتور درجا….