پدیده هیدروپلنینگ یا چالش رانندگی در آب چیست و چه راهکاری دارد؟

یکی از پدیده‌هایی که هنگام عبور خودرو از روی آب رخ می‌دهد هیدروپلنینگ است که در این مقاله می‌خواهیم به بررسی آن بپردازیم.


بنا به گفته NHTSA، سالانه تقریباً ۶ میلیون تصادف وسایل نقلیه در امریکا رخ می‌دهد. بیش از ۱ میلیون حادثه با شرایط آب و هوایی همچون باران، برف، یخ، باد و یا مه گرفتگی ارتباط دارند. همچنین حدود ۵ هزار فوتی و بیش از ۴۰۰ هزار مجروح ناشی از این تصادفات نیز گزارش شده‌اند. نکته شوکه کننده اینکه بیش از ۷۰ درصد تصادفات مرتبط با شرایط آب و هوایی در جاده‌های خیس رخ داده و نتیجه مستقیم بارش باران بوده‌اند. ۴۶ درصد این تصادفات در حالی رخ ‌داده‌اند که باران در حال بارش بوده است. در مقابل باید گفت تصادفات مربوط به زمستان تنها ۱۸ درصد حوادث موردبحث را تشکیل می‌دهد. این آمار ترسناک ما را به پدیده هیدروپلنینگ که در برخی منابع با نام آکواپلنینگ نیز شناخته شده می‌رساند؛ اما پدیده هیدروپلنینگ چیست و چرا باید آن را مهم بدانیم؟

همچنین بخوانید: راهنمای جامع رانندگی در برف و یخبندان

لاستیک‌ها دارای سطوح و الگوهای ویژه‌ای به نام آج هستند. هدف از طراحی این نوع الگوها جدا کردن آب از آج و اجازه دادن به لاستیک به منظور حفظ تماس خود با جاده است. هیدروپلنینگ زمانی رخ می‌دهد که لاستیک‌ها نتوانند آب را سریع‌تر از زمان تماس با آن، از خود جدا کنند. در این حالت آب باعث جدا شدن لاستیک‌ها از جاده می‌شود و نتیجه آن لغزش و چرخش خودرو خواهد بود. به این پدیده هیدروپلنینگ گفته می‌شود. هیدروپلنینگ می‌تواند حتی در سرعت‌های پایین و مثلاً ۵۵ کیلومتر در ساعت رخ دهد اما احتمال وقوع آن در سرعت‌های بالاتر بیشتر است. با اینکه هیدروپلنینگ می‌تواند در زمان عبور از گودال‌های پر آب رخ دهد اما گفته می‌شود یکی از خطرناک‌ترین زمان‌ها برای رانندگی در ۱۰ دقیقه ابتدایی بارش باران است. در این زمان قطرات باران روی باقی مانده‌های روغن سطح جاده می‌بارد و یک سطح کاملاً لغزنده را شکل می‌دهد.

زمانی که پدیده هیدروپلنینگ رخ دهد راننده شاید کنترل فرمان وسیله نقلیه را از دست داده و شاهد کاهش قابل‌توجه کیفیت ترمز خودرو باشد چراکه لاستیک‌ها چسبندگی خود به جاده را از دست می‌دهند؛ اما هیدروپلنینگ در چه موارد دیگری می‌تواند رخ دهد؟ این پدیده می‌تواند نتیجه خطای انسانی نیز باشد. رانندگی با سرعت‌های بالا، ترمزهای سنگین و یا فرمان دادن شدید و ناگهانی نیز شانس وقوع هیدروپلنینگ را بالا می برند. این پدیده خطرناک بی‌شک می‌تواند جان سرنشینان خودرو را به خطر بیندازد مخصوصاً اینکه به‌طور ناگهانی و غیرمنتظره رخ می‌دهد. اگر خودروی شما در این حالت گرفتار شد این موارد را رعایت کنید تا شانس لغزش خودرو کاهش یابد:

1. پای خود را از روی پدال گاز بردارید تا سرعت خودرو کم شود. اصلاً ترمز نکنید! این شاید واکنش اولیه شما در زمان پدیده هیدروپلنینگ باشد اما ترمز گرفتن می‌تواند باعث از دست رفتن کامل کنترل خودرو شود.
2. روی نگه داشتن خودرو در خط مستقیم تمرکز کنید. اگر نیازمند تغییر جهت حرکت خودرو هستید این کار را با آرامی انجام داده و فرمان را به نرمی کنترل کنید. هرگونه تکان شدید و ناگهانی فرمان می‌تواند اوضاع را وخیم‌تر کند.
3. زمانی که سرعت خودرو کم شد لاستیک‌ها می‌توانند کشش بهتری داشته باشند. زمانی که کشش مدنظر به دست آمد شما به آرامی می‌توانید ترمز بگیرید و کنترل کامل خود را در دست داشته باشید.

باید به این نکته اشاره کرد که علاوه بر اقدامات یاد شده بهتر است تمرین‌های مخصوص رانندگی در آب‌وهوای بارانی را نیز انجام دهید. البته قدم‌های یاد شده برای جلوگیری از حادثه در زمان هیدروپلنینگ همیشه جواب نمی‌دهند و به شرایط جاده، ترافیک و خود وسیله نقلیه نیز بستگی دارند. یکی از بهترین روش‌ها برای رفع مشکل هیدروپلنینگ این است که اصلاً با آن مواجه نشوید. اگرچه پدیده موردبحث می‌تواند به‌طور تصادفی و غیرمنتظره رخ دهد اما روش‌هایی برای جلوگیری از رخ دادن آن وجود دارد. بی‌شک امکان اینکه با بارش باران دیگر رانندگی نکنیم وجود ندارد چراکه حتی در حین رانندگی نیز می‌تواند وضعیت آب‌وهوا تغییر کند. به همین خاطر توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از پدیده هیدروپلنینگ موارد زیر را رعایت کنید:

1. با دقت بیشتری رانندگی کرده و فاصله خود با خودروهای اطراف را افزایش دهید.
2. از رانندگی در ده دقیقه اول شروع بارش باران خودداری کنید.
3. هر ماه وضعیت لاستیک‌های خودرو را بررسی نمایید و به شرایط آج و فشار باد آن‌ها دقت کنید. لاستیک‌های صاف ریسک بیشتری برای تجربه کردن شرایط هیدروپلنینگ خواهند داشت.
4. در صورت رانندگی با سرعت کمتری رانندگی نمایید. هر چه سرعت خودرو بیشتر باشد توانایی لاستیک در جدا کردن آب از آج‌ها کاهش خواهد یافت و احتمال هیدروپلنینگ افزایش می‌یابد.
5. تا حد امکان از روی چاله‌های آب گرفته عبور نکنید.
6. شتاب گیری سنگین و سریع نداشته باشید.
7. از ترمزهای ناگهانی خودداری کنید تا از تغییر ناگهانی سرعت چرخ‌ها جلوگیری شود.
8. هرگز فرمان را به‌طور ناگهانی نچرخانید. هرگونه تغییر ناگهانی در جهت حرکت خودرو می‌تواند موجب هیدروپلنینگ و از دست رفتن کنترل آن شود.
9. اگر خودروی شما دارای حالت‌های گوناگون کنترل کشش است مناسب‌ترین حالت برای شرایط آب‌وهوای بارانی را انتخاب کنید.
10. اگر خودروی شما به سیستم کنترل کشش و ترمز ضد قفل مجهز است حتماً صحت عملکرد آن‌ها را بررسی کنید.

شاید برای شما این سؤال پیش بیاید که هیدروپلنینگ در کدام خودروها بیشتر رخ می‌دهد؟ باید گفت این اتفاق می‌تواند برای هر خودرویی پیش بیاید اما برخی وسایل نقلیه شاید این پدیده را بیشتر تجربه کنند. بر اساس مطالعات صورت گرفته، احتمال رخ دادن هیدروپلنینگ در خودروهای سنگین‌وزن همچون سدان های فول سایز مانند مرسدس بنز S کلاس کمتر است. در مقابل احتمال تجربه این پدیده در خودروهای سبک و وانت‌های بدون بار بیشتر خواهد بود. هرچه لاستیک خودرو پهنای بیشتری داشته باشد احتمال تجربه هیدروپلنینگ در آن کمتر خواهد بود چراکه لاستیک‌های پهن سطح تماس بیشتری با جاده داشته و کشش خود را حفظ می‌کنند.

وسایل نقلیه با لاستیک‌های صاف احتمال بیشتری برای تجربه این پدیده خواهند داشت. از طرف دیگر خودروهای دیفرانسیل جلو می‌توانند وضعیت بهتری داشته باشند چراکه وزن بیشتر پیشرانه روی چرخ‌های جلو قرار دارد و این امر کشش آن‌ها را بیشتر می‌کند. امیدواریم شما عزیزان هیچ‌گاه چنین چیزی را تجربه نکنید اما رانندگی در هوای بارانی بخشی از تجاربی است که در طول زمان به دست می‌آوریم. با رعایت برخی نکات یاد شده شما می‌توانید از رانندگی در چنین شرایطی دل‌چسبی نهایت لذت را ببرید. در خاتمه بازهم تأکید می‌کنیم که در همه حالات سرعت مطمئنه را رعایت کرده و وضعیت لاستیک‌های خودروی خود را بررسی نمایید.