آشنایی با انواع تست‌های تصادف

اگر تصاویر و ویدیوهای تست‌های تصادفی را که قبلاً انجام شده است، دیده باشید، درخواهید یافت که خودروهای امروزی چقدر به «ایمنی» اهمیت می‌دهند. به‌عنوان مثال در کشور امریکا، یک خودرو برای دریافت مجوز فروش، باید در چهار آزمون استاندارد ایمنی وسایل نقلیه فدرال (FMVSS) که تحت اختیار سازمان ملی ایمنی بزرگراه‌ها (NHTSA) انجام می‌شوند، نمره قبولی بگیرد. بالاتر از همه آزمون‌های ایمنی، برنامه ارزیابی خودروهای جدید (NCAP) زیر نظر سازمان ملی ایمنی بزرگراه‌ها است که بر اساس آن خودروها از لحاظ ایمنی در رتبه‌بندی بین یک تا پنج ستاره قرار می‌گیرد. همچنین، انستیتوی بیمه ایمنی بزرگراه‌ها (IIHS) از جمله مراجعی است که تست‌های معروفی را برای خودروهای با برندهای مختلف انجام می‌دهد. IIHS به‌وسیله گروهی از ارائه‌دهندگان خدمات بیمه وسایل نقلیه تأسیس شده و در این مؤسسه، در هر نوع تست، ایمنی خودروها با عناوین خوب، نسبتاً خوب، کم و ضعیف، دسته‌بندی می‌شوند. در شدیدترین تست تصادف IIHS، خودروها در یک‌چهارم جلویی، مورد اصابت مانع قرار می‌گیرند. بالاترین درجه ایمنی به خودرویی تعلق می‌گیرد که به غیر از تست تصادف هم‌پوشانی کوتاه در جلو (برخورد یک‌چهارم جلویی)، در دیگر تست‌های IIHS، نمره قبولی «خوب» بگیرد. بالاترین درجه ایمنی ویژه (Top safety peak plus) نیز برای خودرویی است که در تست تصادف هم‌پوشانی کوتاه از جلو نیز نمره «خوب» بگیرد. در ادامه به انواع مختلف تست تصادف و تأثیر آن‌ها بر طراحی خودروها، پرداخته می‌شود.

تصادف از جلو

FMVSS 208، تست تصادف از جلو در برنامه ارزیابی خودروهای جدید NHTSA

این تست تصادف یکی از اولین تست‌های تصادف خودرو بوده است و از زمان شروع آن از سال ۱۹۶۸، دستخوش تغییرات بسیاری شده است. این تست از همان ابتدا، به صورت مستقیم و در برخورد با تمام عرض جلوی خودرو انجام می‌شد و سرعت برخورد نیز به ۴۸ کیلومتر بر ساعت می‌رسید. ابعاد آدمک‌ها نیز متغیر بوده و بدون کمربند در خودرو قرار می‌گرفتند. در حال حاضر این تست در NCAP با سرعت ۳۰ مایل بر ساعت (۴۸/۲ کیلومتر بر ساعت) و با آدمک‌های کمربند بسته انجام می‌شود.

تست برخورد از جلوی هم‌پوشانی کوتاه IIHS

در این تست، خودرو با سرعت ۴۰ مایل بر ساعت (۶۴/۴ کیلومتر بر ساعت) از کنار با یک دیوار سخت به عرض یک‌چهارم عرضِ خود، برخورد می‌کند. نتیجه این تست، بیشتر به تعلیق جلو بستگی دارد و معمولاً صدمه زیادی به خودرو وارد نمی‌شود. خودروها در هنگام تست، تمایل به چرخش از خود نشان می‌دهند و به جهت مخالف پرت می‌شوند. در اولین مرحله انجام این تست که در تابستان ۲۰۱۲ میلادی انجام شد، بعضی از آدمک‌ها نتوانستند به کمک کیسه‌های هوای جلو و کنار، خود را حفظ کنند و تنها ۳ خودرو از ۱۱ خودروی تست شده، نمره قبولی «خوب» دریافت کردند. برای بهتر شدن وضعیت خودرو در این تست، لازم است کارهایی مانند لایه‌گذاری بیشتر در ستون جلویی بدنه و طراحی مستحکم‌تر ناحیه داشبورد و محل قرارگیری پاها، انجام شود.

تست برخورد از جلوی هم‌پوشانی متوسط IIHS

در این تست، خودرو با سرعت ۴۰ مایل بر ساعت (۶۴/۴ کیلومتر بر ساعت) با دیوار روبرویی به عرض به اندازه ۴۰ درصد عرض خود، از کنار، برخورد می‌کند. ناحیه برخورد نیز از جنس لانه‌زنبوری آلومینیومی انعطاف‌پذیر ساخته شده تا شرایط برخورد با اجسام نرم‌تر، نسبت به قطعات بتنی، شبیه‌سازی شود. وقتی این تست اولین بار در سال ۱۹۹۵ راه‌اندازی شد، بسیاری از وسایل نقلیه نتوانستند در آن نمره قبولی به‌دست آورند و عملکرد ضعیفی داشتند؛ امّا به مرور زمان با تقویت بدنه و کابین و کنترل جابجایی‌های اطراف موتور، بهبود نسبی در نتایج حاصل شد.

تست‌های تصادف جانبی

FMVSS 214، تست تصادف جانبی در برنامه ارزیابی خودروهای جدید NHTSA و تست تصادف جانبی IIHS

در این تست، یک وزنه متحرک ۳۰۰۰ پوندی (۱۳۶۰/۷ کیلوگرم) که ناحیه برخورد آن آماده شده، با زاویه ۶۳ درجه و با سرعت ۳۳/۵ مایل بر ساعت (۵۳/۹ کیلومتر بر ساعت) با خودرو برخورد می‌کند. در برنامه ارزیابی خودروهای جدید (NCAP) سرعت وزنه ۳۸/۵ مایل بر ساعت (۶۱/۹۶ کیلومتر بر ساعت) درنظر گرفته می‌شود. امّا IIHS، وزنه را به ۳۳۰۰ پوند (۱۴۹۶/۸۵ کیلوگرم) افزایش داده و با زاویه ۹۰ درجه با خودرو برخورد می‌دهد. حدود ۲۰ درصد خودروهای آزمایش شده در سال ۲۰۰۰، از این آزمون، نمره قبولی گرفتند. امروزه بیشتر خودروها به لطف ساختار محکم‌تر بدنه در کناره‌ها، ستون‌ها و درها و کیسه‌های هوای کناری، از این تست، نمره قبولی دریافت می‌کنند.

تست‌های تصادف سقف

FMVSS 216، تست تصادف سقف IIHS

در تستی که توسط سازمان ملی ایمنی بزرگراه‌ها انجام می‌شود و طبق تغییراتی که از سال ۲۰۱۳ اعمال شده، یک صفحه فلزی با نیرویی سه برابر وزن خودرو به سقف خودرو ضربه وارد می‌کند و خودرویی از این آزمون سربلند بیرون می‌آید که عمق فرورفتگی‌های سقف آن کمتر از ۵ اینچ (۱۲۷ میلی‌متر) باشد. برای تراک‌های سنگین که بین ۶ تا ۱۰ هزار پوند وزن دارند، از ۱/۵ برابر وزن آن‌ها برای ضربه به سقف استفاده می‌شود. البته از سال ۲۰۱۷، استاندارد نیروی سه برابر وزن، برای این خودروها نیز اعمال خواهد شد. همچنین، اگر فضای کافی برای سرِ افراد در داخل کابین درنظر گرفته شده باشد، به محدودیت ۵ اینچ، می‌توان اضافه کرد. تستی مورد استفاده IIHS نیز مشابه روند NHTSA انجام می‌شود. برای قبولی در این تست و گرفتن نمره «خوب» سقف خودرو می‌بایست نیروی چهار برابر وزن خودرو را تحمل کند و بیشتر از ۵ اینچ فرورفتگی در آن ایجاد نشود. مقاومت در برابر ۲/۵ برابر وزن خودرو و کمتر از آن، نمره «ضعیف» را در این تست به دنبال خواهد داشت. قبولی در این تست، نیازمند پایه‌های مستحکم‌تر برای سقف و استفاده از فولادهای با مقاومت بالا در سقف است.

یکپارچگی سیستم سوخت

تست FMVSS 301
بدیهی است که این تست از نظر فنی، یک تست ایمنی به‌شمار نمی‌آید. در واقع این تست، برای اطمینان از این موضوع است که سیستم سوخت در هنگام تصادف، دچار آسیب و نشت جدّی نمی‌شود. این آزمایش، پس از تست تصادف‌های جلو و جانبی انجام شده و در آن، یک وزنه ۴۰۰۰ پوندی (۱۸۱۴ کیلوگرم) با سرعت ۳۰ مایل بر ساعت (۴۸/۲ کیلومتر بر ساعت) از عقب با خودرو برخورد می‌کند. این تست به تست تصادف ویژه عقب ۳۰۱ موسوم است و در آن خودرویی که مخزن سوخت آن تا ۹۳ درصد پر است، نباید بیشتر از یک اونس (۲/۸ گرم) سوخت در هر دقیقه، حتی پس از ثابت‌ماندن وسیله نقلیه بر روی چرخ‌ها، کناره‌ها یا سقف، از آن نشت کند. در مورد خودروهای الکتریکی این آزمایش بر روی میزان بیرون ریختن مایع الکترولیت آن، انجام می‌شود.