تبدیل خودروها به پیکاپ مخصوص کودکان در سوئد

برخی از جالب‌ترین خودروهای سوئدی، نه در موزه‌ها، بلکه در شهرهای کوچک و حاشیه‌ای این کشور دیده می‌شوند. این موضوع شاید به این دلیل است که در این کشور، ۱۵ ساله‌ها بدون نیاز به داشتن گواهینامه، می‌توانند با هر اتومبیلی رانندگی کنند؛ البته اگر این اتومبیل به یک پیکاپ دو سرنشینه تبدیل شده و از نظر فنی، سرعت حداکثری برابر ۲۰ مایل یا ۳۲ کیلومتر بر ساعت داشته باشد.

این پیکاپ‌های دست‌ساز خانگی بر اساس قوانین سوئد، به عنوان «تراکتور» درنظر گرفته می‌شوند و نزدیک به صد سال است که در این کشور تردد می‌کنند. در روزهای نخست صنعت خودرو، تراکتورهای واقعی قیمت بالایی داشتند و دسترسی به آنها بسیار مشکل بود. به همین دلیل، کشاورزان سخت‌کوش سوئدی شروع به تغییر در فرم اتومبیل‌هایشان (اغلب فورد مدل A) کردند تا بتوانند از آنها در مزرعه استفاده کنند. این تبدیل خودروها آن‌چنان محبوب شد که دولت وقت سوئد قوانینی در این رابطه وضع کرد؛ قوانینی که شرایط استفاده از تراکتورهایی را که کشاورزها خودشان ساخته بودند، مشخص می‌نمود.

این نوع وسایل نقلیه منحصر به فرد، بعدها به «تراکتورهای EPA» مشهور شدند. مرجع این نامگذاری شاید به یک فروشگاه قدیمی کالاهای ارزان‌قیمت برمی‌گشت؛ چیزی شبیه به فروشگاه‌های Lidl یا Aldi در اروپای امروزی. در فرهنگ عامه، عنوان “EPA” تبدیل به نمادی از مقرون‌به‌صرفه بودن، چیزهای دست‌ساز خانگی و تا حدودی غیرمعمول شد. امّا محبوبیت تراکتورهای EPA با ورود تراکتورهای سهل‌الوصول‌تر و بسیار ارزان‌تر واقعی رو به افول نهاد. این وسایل نقلیه دست‌ساز تا آستانه انقراض نیز پیش رفتند، ولی وقتی نوجوانان سوئدی از وجود قانونی خبردار شدند که به آنها اجازه رانندگی قبل از رسیدن به سن ۱۸ سالگی (کمترین سن برای گرفتن گواهینامه در سوئد) می‌داد، شرایط به‌گونه‌ای دیگر پیش رفت. برای این نوجوانان، این به معنای آزادی در جابجایی‌های روزانه و دور ماندن از سرما در فصل زمستان بود و شاید به همین دلیل، به ناگهان محبوبیت تراکتورهای EPA دوباره افزایش یافت.

مقررات مربوط به تراکتورهای EPA بیان می‌کرد که این وسایل نقلیه می‌بایست دارای یک فریم، یک فاصله محوری کمتر از ۸۸ اینچ یا ۲۲۳۵ میلی‌متر و آکسل عقب بدون فنربندی باشند. قوانین جدید سال ۱۹۶۳ در سوئد، موجب ظهور نوع دومی از تراکتورهای دست‌ساز خانگی به نام «تراکتورهای A» شد. در همین حال، تراکتورهای EPA نیز برای بیش از یک دهه در کنار تراکتورهای A به حیات خود ادامه دادند. «تراکتورهای A» می‌توانستند بر اساس یک خودرو با ساختار یکپارچه باشند، در فاصله محوری آنها نیاز به اصلاح نبود و مجوّز استفاده از یک سیستم تعلیق در عقب نیز داشتند. در حالی که هنوز هم تعداد اندکی از تراکتورهای EPA در جاده‌های سوئد دیده می‌شوند، تمام «تبدیل‌پیکاپ»‌هایی که در حال حاضر صورت می‌گیرد، بایستی از قوانین مرتبط با  «تراکتورهای A» پیروی کنند.

امّا اینکه فقط داشتن ۱۵ سال تمام و استفاده از یک دستگاه فرز برای یک خودروی قدیمی را شرط نشستن در پشت‌فرمان یک خودرو در سوئد بدانیم، شاید اندکی ساده‌انگارانه باشد؛ چرا که این فرآیند پیچیده‌تر از این است و نیازمند برخی اصلاحات عمده در اتومبیل خواهد بود. اول اینکه، یک تراکتور A می‌بایست بر اساس یک خودروی تولیدی ساخته شود، نه اینکه از ابتدا طراحی شود. به‌علاوه، این خودرو قبل از تبدیل، باید بتواند به صورت ایمن در مسیر حرکت کند و بنابراین، باید خریدن یک مدل قراضه از تعمیرگاه را فراموش کنید. قانون سوئد تصریح می‌کند که تراکتورهای A می‌بایست برای اینکه نتوانند بیش از ۲ سرنشین را با خود جابجا کنند، اصلاح شوند. در نتیجه، پیکاپ‌های دو کابین نیز باید به فرم یک‌کابین درآیند. دیواره عقب کابین نیز نباید بیش از ۱۰ سانتی‌متر با صندلی‌های جلو فاصله داشته باشد. به‌علاوه، هر کدام از این تراکتورهای A  باید یک تابلوی هشدار سه‌گوش با قابلیت انعکاس نور در عقب، و همین‌طور یک فضای کوچک برای حمل وسایل و اتصال سیم بکسل داشته باشد؛ چرا که در نهایت، این وسیله نقلیه یک «تراکتور» محسوب می‌شود.

بیشتر تراکتورهای A موجود در جاده‌های سوئد، بر اساس مدل‌های قدیمی ولوو ساخته شده‌اند. البته این موضوع چندان هم جای تعجبی ندارد؛ چرا که حتی امروزه نیز بیشتر خودروهایی که در سوئد تردد می‌کنند، محصول ولوو هستند. برخی از این تراکتورها آن‌چنان با مهارت تبدیل شده‌اند که مانند یک پیکاپ کارخانه‌ای به نظر می‌رسند. این در حالی است که عمر برخی دیگر از آنها، شاید به ۱۸ سالگی صاحب خودرو و خرید یک مدل نرمال از بازار نیز نرسد. در هر صورت، هر کدام از تراکتورهای A در وهله اول می‌بایست توسط یک گاراژ معتبر مورد ارزیابی قرار گیرند.

مطابق قوانین سوئد، تراکتورهای A باید به گونه‌ای ساخته شوند که سرعت‌گرفتن به بالای ۳۰ کیلومتر بر ساعت در یک جاه مسطح و مستقیم، «با تلاش زیادی همراه باشد». این بدان معناست که سوئدی‌های جوان می‌بایست یا باید آخرین دنده گیربکس را از کار بیندازند، و یا اینکه یک دنده کاهنده به تمام دنده‌ها اضافه کنند. البته اضافه‌کردن یک دنده کاهنده تنها زمانی مورد تأیید قرار می‌گیرد که خودرو مجهز به یک گیربکس اتوماتیک باشد.

در همین حال، اصلاح زمان‌بندی سوپاپ‌ها با تعویض یا تراشکاری میل‌لنگ، به عنوان روشی قابل‌قبول برای اطمینان از عدم‌تجاوز سرعت تراکتور A از ۳۲ کیلومتر بر ساعت درنظر گرفته می‌شود. امّا «محدود کردن دامنه حرکت پدال گاز» چیزی است که اجازه داده نمی‌شود؛ شاید به این دلیل که به راحتی می‌توان این محدودیت را پشت‌سر گذاشت.

البته اگر با راننده‌های نوجوان سوئدی در این رابطه حرف بزنید، به صورت غیرمستقیم متوجه خواهید شد که تراکتورهایشان دارای برخی ابزارهای مخفی برای سرعت‌های بالای ۳۰ کیلومتر بر ساعت هستند. البته هیچ‌کدام از‌ آنها علاقه ندارد که این ابزار یا نحوه عملکرد آن را توضیح دهد. در واقع، این رابطه بین نوجوانان و «مسئولان اجرای قانون» چیزی که به عنوان یک راز سربسته در بین مردم سوئد جریان دارد و یک نوع سیاست «نگو و نپرس» در این زمینه حکمفرماست. لازم به ذکر است که بیشتر تراکتورهای A در روستاها و حاشیه شهرها دیده می‌شوند. این تراکتورها آن‌قدر از شهرهای بزرگی مانند «استکهلم» فاصله دارند که برخی از شهروندان این شهرها شاید اصلاً ندانند که چنین وسایل نقلیه‌ای در کشورشان وجود دارد.

اینکه تراکتورهای A در شهری مانند استکهلم حضور ندارند، کاملاً قابل‌درک است؛ چرا که سیستم حمل‌ونقل شهری در آن کاملاً گسترده و مقرون‌به‌صرفه است. امّا در شهرهای کوچک و حاشیه‌ای، تراکتورهای A قسمتی از «دورنمای خودرویی» به شمار می‌روند. در حالی که شاید تصوّر همه بر این باشد که افراد در سنین کم، بیشتر به سمت مدل‌های کلاسیک جذب می‌شوند، ولی تراکتورهای A به آنها کمک می‌کنند که علاقه‌مندی خود را نسبت به دنیای اتومبیل گسترش دهند و در نتیجه، از ادامه حیات فرهنگ خودرویی برجسته سوئد در نسل آینده رانندگان دارای گواهینامه اطمینان حاصل می‌گردد.