سود بیشتر یا رضایت مردم؟

قطعاً در این آشفته بازار خوردرو در کشورمان سؤال‌ها و انتقاداتی در ذهن همگی ما شکل گرفته است که شما خوانندگان محترم در قسمت نظرات در مقالات مختلف به آن اشاره کردید؛ چرا افزایش قیمت خودرو تا به این حد رسیده است، چرا خودرو سازان داخلی علیرغم فشارهای وارده از سوی دولت و مردم برای بهتر کردن کیفیت خودروها و افزایش ایمنی اقدامی نکرده است، چرا با اینکه قوانین راهنمایی رانندگی نسبت به سال‌های قبل جدی‌تر دنبال می‌شوند و وزارت راه سازی سعی در بهسازی جاده‌ها و راه‌ها می‌کند و با وجود اینکه داشتن ایریگ و ABS برای تمامی خودروها الزامی اعلام شده است، آمار تصادفات و مرگ و میر ناشی از حوادث جاده ای رو به کاهش چشمگیری نمی‌روند. چرا خودرویی که خارج از ایران به عنوان خودروی اقتصادی شناخته می‌شود، وقتی وارد ایران می‌شود حتی قشر متوسط نیز از خرید آن ناتوانند؛ و بسیاری سؤال دیگر…

در این مقاله قصد داریم با چشم اندازی کلی به این سؤال‌ها پاسخ دهیم. در ابتدا قصد دارم تا قسمتی از مقاله ای که در مجله ماشین به چاپ رسیده بود را برای شما باز گو کنم:

«کارخانهٔ خودرو سازی هیوندای موتورز در سال ۱۳۴۶ ه. ش. در کرهٔ جنوبی تأسیس گردید. ایران‌خودرو نیز در سال ۱۳۴۱ توسط برادران خیامی در نزدیکی شهرک اکباتان تهران با اسم ایران ناسیونال بنیان‌گذاری شد که در سال ۱۳۵۷ مصادره شد و نام آن به ایران‌خودرو تغییر یافت. هیوندایی خودرویی با نام سوناتا و ایران‌خودرو سمند را تولید کرد، این دو محصول هردو امروزه نیز تولید می‌شوند اما همان طور که در تصویر می‌بینید تفاوت زیادی بین مدل‌های امروزی این دو خودرو است!» این چگونه است که این دو شرکت تقریباً در یک مقطع زمانی شکل گرفته‌اند ولی امروزه هیوندایی با عناوین بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی از لحاظ سود، چهارمین شرکت خودرو سازی دنیا از لحاظ تعداد فروش و نخستین خودرو ساز دنیا از لحاظ سرعت رشد، از ایران‌خودرو پیشی گرفته است؟

علت این است؛ کرهٔ جنوبی بودجهٔ قابل توجهی را به صنعت خودرو سازی اختصاص داد، نیروهای جوان را در همین راستا تعلیم داد و از آنها کمک گرفت و از ایده های نو استقبال کرد. پس از صادرات خودرو و تأسیس سایتهای تولیدی در کشور های مختلف، فضا برای این خودروساز رقابتی‌تر شد، تا آنجا که امروزه برای خودروسازان بزرگی همچون ب ام و، جنرال موتورز، نیسان و… شاخ و شانه می‌کشد.

بطور کلی هر کجا که فضای رقابتی حاکم باشد، میتوان شاهد پیشرفت بود. متأسفانه در صنعتی خودروسازی کشورمان رقابتی در کار نیست، به همین جهت ما شاهد درجا زدن و حتی پسرفت خودرو سازان داخلی هستیم، از طرفی میبینیم که با روشهایی همچون تعیین تعرفهٔ وارداتی بسیار بالا، اعطا نکردن دلار دولتی به وارد کنندگان خودرو و انواع و اقسام محدودیت ها و موانع بر سر واردات خودرو، قیمتهای خودروهای وارداتی بعضاً به بیش از سه برابر میرسند و این در حالیست که دلالان هم به این موضوع دامن می‌زنند.

حال از سوی دیگر، با افزایش قیمت های خودروهای وارداتی، خودرو سازان داخلی فضا را برای افزایش بی رویه قیمت‌ها، باز دیده و در ابتدا عرضهٔ محصول را کم میکنند تا بازار اصطلاحاً تشنه شود، سپس شروع به عرضهٔ محصولاتش با نرخ جدید میکنند و اینگونه می‌شود که قیمت ۲۰۶ تیپ دو تا ۲۱ میلیون تومان هم می‌رسد و طبق معمول در آخر مردم هستند که متضرر میشوند و هیچ راه دیگری ندارند! این افزایش قیمت به گونه ایست که خودرو ساز در کیفیت خودرو کوچکترین تغییری نداده و با تغییر اجزای بی ارزشی همچون چراغ ضبط و… خودرو را وارد بازار می‌کند و همانطور که کم و بیش می‌بینیم این خودروها به دلیل ایمنی پایین سالانه جان بسیاری از هم وطنانمان را می‌گیرد. این تنها به این خاطر است که با کمترین هزینه سود حداکثر شود.

پس چه راهکاری باید برای این معضل اندیشیده شود؟

دولت باید به صنعت خودرو سازی توجه کند و بودجهٔ بیشتری اختصاص دهد و نیروهای انسانی تعلیم دیده را در این جهت بکار گیرد و بجای کپی برداری و تولید خودرویی با کمترین کیفیت و امکانات جهت سود بیشتر، خودرویی قابل قبول جهت صادرات تولید کند. وقتی پای خودروی وطنی نیز به بازار جهانی باز شود (نه تنها در کشورهایی محدود) فضای رقابتی شکل میگیرد و دولت مجبور میشود تا هرچه بیشتر از صنعت خودرو سازیش حمایت کند. حال میتواند تعرفهٔ گمرکی را کم و یا حتی حذف کند زیرا خودروهای داخلی با خودروهای خارجی در این زمان قابل رقابت خواهند بود.

ره دیگر این است؛ حتماً نیاز نیست که صنعت خودرو سازی کشور در جهت تولید خودرو باشد، کشورمان میتواند در شاخه های دیگر این صنعت فعالیت کند و همچون ترکیه یکی از بزرگترین تولید کنندگان قطعات جانبی، تاکسی و وسایل حمل و نقل عمومی، رنگ بدنه خودرو، موتور سیکلت و… باشد و از آن طرف نیز تعرفه گمرکی خودروها را کم و یا حذف کرده تا نیاز مردم برای خودرو به طور قابل قبول برطرف گردد.

در هردو روش میتوان دریافت که هم صنعت خودرو سازی سودی که میخواهد را میبرد و هم مردم مجبور به پرداخت مبالغ هنگفت برای خودروی قابل قبولشان نیستند. از طرفی پیشرفت صنعت خودرو اشتغال زایی را در پی دارد و میتواند به یکی از منبع درآمدهای غیر نفتی ما تبدیل شود.

در پایان جا دارد بگویم که این مقاله هم همچون بسیاری از مقالات دیگر در رابطه با همین موضوع خوانده شده و به فراموشی می رود، ولی این شما هستید که با ارتباط با مسئولین میتوانید این روند را عوض کنید، و این مسئولین هستند که میتوانند با تدبیری حساب شده و به دور از منافع شخصی، مردم ایران زمین را راضی و خوشنود نگه دارند تا ایرانمان در این عرصه نیز سربلند شود.