یادداشتی در باب نمایندگی‌نماهای فروش خودرو در کشور

در این نوشتار می‌پردازیم به جنبه‌ای از وضعیت حاکم بر نمایندگی‌های (یا شاید بهتر بگویم، نمایندگی‌نماهای!) برندهای مختلف در کشور که هرکدام با رنگ و لعاب متفاوت و مورد ترجیه خود، در سطح تهران و نیز برخی از دیگر شهرها پخش شده‌اند.

اما پیش از هر چیز، برای ادامه ماجرا به دو سؤال اساسی پاسخ می‌دهیم: تست درایو چیست؟ تست درایور کیست؟!
تست درایو یا آزمایش رانندگی در همه‌جای دنیا مقوله‌ای جاافتاده و بسیار تأثیرگذار است. تقریباً تمامی خودروسازان در فاز پیش از تولید توجه ویژه‌ای روی آزمایش رانندگی دارند که توسط رانندگان آزمایش اختصاصیِ خودشان صورت می‌گیرد. پس از ورود محصول به بازار نیز رسانه‌های خودرویی آن را مورد بررسی قرار می‌دهند که در این‌یکی، راننده آزمایش از دست‌اندرکاران خود نشریه است. حتی بسیاری از نمایندگی‌های فروش، به‌عنوان مثال عوامل فروش مجاز رنو در پاریس و سایر شهرهای فرانسه، امکان آزمایش رانندگی را برای کسانی که قصد خرید دارند فراهم می‌کنند؛ آن‌هم با روی باز و برخوردِ بسیار بسیار مردم‌پسندانه!!

به سراغ بحث خودمان برویم. چند روز پیش همراه یکی از دوستان خودرویی در یکی از نمایندگی‌های فروش ایرتویا (نماینده رسمی تویوتا) مشغول بررسی محصولات و نگاهی نزدیک‌تر به هرکدام بودیم. جدای از این‌که عکاسی از خودروها ممنوع بود و (به‌اصطلاح) فروشنده‌ها تأکید بسیار مصرانه‌ای روی این مورد داشتند، طی صحبت‌هایمان با یکی از آقایان شیک‌پوش (!) مجموعه، جملات جالبی ردوبدل شد. هنگامی که دوست بنده پرسید: شما تست درایو ندارید؟ چهره آن مرد گرفته شد (!) و با لحنی خشک‌تر پاسخ داد: تست درایو برای چی داشته باشیم! اینجا ایرانه ها! آقا مگه کجا داری زندگی می‌کنی!

این جملات حقیقتاً مرا چند ثانیه‌ای مبهوت کرد! لحن این دوست تویوتایی دقیقاً به‌گونه‌ای بود که گویی ما دو پسربچه نوجوانیم که تازه پشت لبمان سبز شده، به‌قول‌معروف ماشین‌باز هستیم و با این حربه می‌خواهیم خودروی مورد نظر را حداقل برای یک دور هم که شده برانیم! به‌راستی که فرهنگ آزمایش رانندگی، و پیش‌تر و مهم‌تر از آن، ارتباط با پایگاه‌های اطلاعاتی خودرو و نشریات، اصلاً در کشورمان جا نیفتاده است. آیا چنین برخورد تمسخرآمیز و مُستهزِآنه‌ای با دست‌اندرکاران خودرو (کوچک‌ترین)، درست و به‌جاست یا زشت و نکوهش‌شده! این طرز فکر که انگار شما لفظ بزرگ تست درایو را بهانه‌ای برای رانندگی و کیف کردن قرار می‌دهید از کجا آمده و چه زمانی تصحیح خواهد شد! چطور و طبق کدامین منطق، نمایندگی یک برند بین‌المللی فقط در بحث قیمت‌های گزاف و احمقانه نمایندگی می‌کند و سؤالاتی همچون ” آقا مگه کجا داری زندگی می‌کنی!” از شما نمی‌پرسد، اما به ارائه خدمات و حقوق ساده مشتری که می‌رسد کار به اینجا می‌کشد. چرا یک عامل رسمی فروش باید نسبت به ارتباطات سازنده با نشریات و مطبوعات این‌قدر بیگانه و نادان باشد و حتی پس از این‌که از هویت شما مطلع شد چنین برخورد زننده‌ای بکند! متأسفانه در فضای واردات و احداث عاملیت‌های فروش، جدیت تنها درزمینهٔ زرق و برق شوروم‌ها و کارکنان و نیز ترسیم توجیه‌های منطقی برای قیمت‌های عمیقاً غیرمنطقی است و عملاً هیچ توجهی به بسیاری از جنبه‌های مهم دیگر، ازجمله حقوق اولیه مشتری و متصل بودن با جامعهٔ خودرویی کشور نمی‌شود؛ عملاً همه‌چیز بیشتر تجاری است تا خودرویی!

قضیه به اینجا ختم نشد، به پیشنهاد بنده سری هم به طبقه زیرزمین و شوروم رنو زدیم. خوشبختانه این بار عکاسی بلامانع بود و از این نظر آرامش روانی داشتیم. اما هنگامی که درخواست برنامه فروش مدل سیمبل را (نسل جدید L90 خودمان) از خانم مسئول فروش کردم، رقم ۸۳ میلیون تومانی مدل فول چشم‌هایم را گرد کرد. جالب اینجاست که یک ساعت قبل‌تر، (بی‌خبر از تازه‌ترین قیمت‌های رنو) از قیمت بیش از ۶۰ میلیونی همین سیمبل انتقاد می‌کردم و آن را غیرمنطقی می‌دانستم.

هنگامی که بنده در حال مطالعه بروشور بودم، دوستم بین صحبت‌ها خطاب به همان خانم گفت که عجیب است برندهای پیشتازی همچون رنو هیچ تلاشی درزمینهٔ تست درایو یا سایر خدمات موجود نمایندگی‌های دیگر کشورها، برای بازار ایران انجام نمی‌دهند. اینجا هم برخورد ایشان کاملاً نشان از بیگانگی نسبت به موضوع بود، انگار که حرف‌های سادهٔ خودرویی ما را متوجه نمی‌شدند! نه این‌که بخواهیم خودمان را بزرگ کنیم، اما این سطح از بی‌اطلاعی برای کسی که در نمایندگی فروش یک خودروساز نام‌آشنا مشغول به کار است واقعاً جلوه ناامیدکننده‌ای دارد!

پس از فراغت از خواندن، پرسیدم: این قیمت‌ها واقعی‌اند؟ واقعاً ۸۳ میلیون؟ و پاسخ بانوی هم‌میهن ما را به دومین نقطه اوج آن روز رساند: بله! رنو یک برند پیشتاز است دیگر، مگر خودتان نگفتید (با لبخند رضایت)! دیگر تاب نیاورده و با خنده گفتم فرق می‌کند که در چه چیزی پیشتاز باشد! علاوه بر این‌که متوجه شدم وی اصلاً منظور همکار بنده از “برندهای پیشتاز” را متوجه نشده بود، به ذهنم آمد که چقدر مشتری ایرانی مظلوم است! وقتی بحث ارائه خدمات در سطح جهانی می‌شود پیشتاز بودن رنو را نادیده می‌گیرد، ولی در مورد قیمت‌های گزاف و “توهین‌کننده به شعور انسانی”، همان پیشتازی را به دلیل قانع‌کننده‌ای مبدل می‌سازد!

بدبختانه، وضعیت کنونی بازار خودرو بس آشفته و اسفناک است. به‌خصوص در نمایندگی‌های واردکننده، تمرکز اصلی روی زرق و برق بوده و تلاش می‌کنند ارباب رجوع را با تجملات ظاهری در مضیقه حیثیتی قرار دهند تا قیمت‌های پیشِ رو ناخودآگاه در ذهنشان عادی جلوه کند. این مسئله در نمایشگاه‌ها نیز دیده می‌شود. آشنایی با ارتباطات چندوجهی درون جامعهٔ خودرویی در حداقل خود بوده و در بسیاری از موارد یک نویسنده خودرو، درواقع یک احمق فرصت‌طلب قلمداد می‌شود که به خیال خودش خیلی زرنگ است!
باشد که روزی، همه بدانیم “پیشتاز” واقعی یعنی چه!