با احتمال عرضه خودروهای خودران و بدون راننده در سال‌های آینده، قانون جدیدی در این حوزه تصویب شده است و ما می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم.
خودروهای خودران در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند و برخی دولت‌ها نیز قوانین جدیدی تصویب کرده‌اند که یکی از آن‌ها قانون وسایل نقلیه خودران AVA نام دارد که باعث ادغام ایمن خودروهای خودران در محیط‌های شهری و برون‌شهری خواهد شد. متأسفانه این قانون شامل حمل‌ونقل هوایی نیست اما AVA باعث تغییرات وسیعی می‌شود و قطعاً رانندگان خودرو در کشورهای پیشرفته تحت تأثیر آن قرار خواهند گرفت؛ اما قانون وسایل نقلیه خودران چیست و چه تأثیری خواهد داشت؟
اجازه دهید کمی به عقب بازگردیم. در سال ۲۰۱۸ مرکز وسایل نقلیه خودران و ارتباطی CCAV درخواست صدور مجوز برای انجام مطالعاتی در زمینه کمک خودروهای خودران به بهبود ایمنی جاده‌ای کردند. دلیل این درخواست چه بود؟ احتمالاً دلیل آن به نتیجه مطالعه‌ای مربوط می‌شد که نشان داد ۸۸ درصد تصادفات جاده‌ای به خاطر خطای انسانی رخ می‌دهند. به همین خاطر مطالعات انجام شده توسط CCAV شواهد کافی برای اثبات این موضوع که خودروهای خودران می‌توانند آمار تصادفات را کاهش دهند جمع‌آوری نمودند.
اما چگونه؟ اساساً قانون وسایل نقلیه خودران شامل یک سری دستورالعمل است که تمامی خودروسازان و شرکت‌های متفرقه باید آن را رعایت نمایند تا بتوانند خودروهای خودران خود را در کشورهایی همچون بریتانیا بفروشند. به همین منظور محصولات خودروسازان باید یک سری تست‌ها را توسط سازمانی مستقل پشت سر بگذارند. بخش مهم این قانون به قابلیت انعطافی مربوط می‌شود که هرگونه تغییر در خودروهای خودران آتی را میسر می‌سازد؛ و با توجه به اینکه در آینده تحولات بیشتری را خواهیم دید بنابراین قانون موردبحث هم باید به همین منوال تکامل یابد. پیش از آنکه درباره آینده حمل‌ونقل رؤیاپردازی کنیم باید بیشتر درباره این قانون بدانیم.
- تعریف خودروی خودران چیست؟
همین موضوع یک بحث خاکستری بزرگ است اما پاسخ رسمی دولت بریتانیا به تعریف خودروی خودران این است:
وسیله نقلیه‌ای که حداقل دارای یک ویژگی خودران بوده و سطح بالایی از اتوماسیون را دارد تا بتواند بدون دخالت انسانی رانندگی ایمن را انجام دهد. چنین ویژگی‌هایی می‌توانند توانایی خودران را در تمامی بخش‌های یک سفر فراهم سازند
تعریف مبهمی به نظر می‌رسد این‌طور نیست؟ با این تعریف، یک خودرو با کروز کنترل پیشرفته همچون مزدا ۳ می‌تواند به اندازه تسلا مدل X خودران محسوب می‌شود و این در حالی است که تفاوت زیادی بین دو خودرو از نظر توانایی‌های خودران وجود دارد. به همین خاطر هر وسیله‌ای که در شمول قانون وسایل نقلیه خودران باشد در یکی از دو گروه “کاربر مسئول” و “کاربر غیرمسئول” قرار خواهد گرفت. وسیله نقلیه کاربر مسئول می‌تواند توسط انسان و در همه یا بخشی از مسیر رانده شود. بر اساس قانون AVA، مالک خودرو چگونگی رفتار وسیله نقلیه در حالت‌های خودران را تعیین نخواهد کرد اما در گروه کاربر غیرمسئول که خودرو نمی‌تواند مشکل را حل کند راننده باید دوباره مسئولیت رانندگی را بر عهده گیرد. هنوز مشخص نیست که چه عاملی باعث این اتفاق می‌شود اما باید بیشتر درباره قانون AVA مطالعه کنیم.
این خودروها توسط مالکان خود خریداری و نگهداری خواهند شد. البته یک خودرو می‌تواند در دسته وسایل نقلیه کاربر غیرمسئول قرار گیرد به این معنی که تمامی بخش مسیر بدون هرگونه دخالت انسانی طی می‌شود. این خودروها توسط اپراتور دارای گواهینامه پایش خواهند شد، افرادی که مسئول چگونه دور زدن، کار کردن و نگهداری وسایل نقلیه خواهند بود. اگر خودرو نتواند دستورالعمل‌های قانون موردبحث را رعایت کند به عنوان متخلف شناخته خواهد شد.
- اگر مشکلی رخ دهد چه کسی مسئول خواهد بود؟
اینجاست که توضیح مسئله کمی سخت می‌شود. درصورتی‌که خودرویی قوانین AVA را پاس کرده و واجد شرایط قرارگیری در دو دسته از وسایل نقلیه ذکر شده باشد تمامی مسئولیت‌ها از راننده سلب خواهد شد. این مسئولیت می‌تواند متوجه خودروساز یا سازمانی ثالث همچون توسعه دهنده نرم‌افزار باشد؛ اما اگر راننده کنترل کامل وسیله نقلیه را در زمان حادثه بر عهده داشته باشد شاید مقصر اصلی قلمداد شود.
اما تصور کنید راننده کنترل را در دست ندارد و خود خودرو مرتکب اشتباه شده است. اینجاست که راننده مسئولیتی ندارد و با توجه به اینکه وسیله نقلیه قانون AVA را پاس کرده بنابراین باید سطحی از ایمنی را که قابل‌مقایسه با یک انسان “دقیق و شایسته” است ارائه کند. به همین خاطر اگر مشکلی رخ دهد هیچ‌یک از سرنشینان مسئولیتی نخواهند داشت و باید جای دیگری به دنبال مقصر گشت.
- چه زمانی خودروهای خودران راهی جاده‌ها می‌شوند؟
با توجه به اینکه قانون موردبحث به تازگی تصویب شده بنابراین نمی‌توان پاسخ دقیقی به سؤال ذکر شده داد؛ اما قبلاً تحولاتی رخ داده و یک استارت آپ بریتانیایی چندین میلیون دلار سرمایه را صرف توسعه تکنولوژی خودران کرده است. این شرکت به همراه استارت آپ های دیگر تست‌های خود در لندن و آکسفورد را شروع کرده‌اند هرچند فعلاً مشخص نیست خودروهای خودران چه زمانی وارد جاده‌ها خواهند شد. البته اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود احتمالاً اولین وسایل نقلیه‌ای که قوانین AVA را پاس کرده‌اند در سال ۲۰۲۶ پدیدار خواهند شد.
