آیا افزایش ناگهانی کارواش‌های خودکار در آمریکا به بحران تبدیل شده است؟

مدل کسب‌وکار مبتنی‌بر خرید اشتراک و سرمایه شخصی، کارواش‌های این کشور را پرسودتر از همیشه کرده است.

سالانه حدود میلیون خودرو در شهر «استریتس‌برو» در اوهایو ایالات‌متحده تردد می‌کنند؛ همین مسئله باعث شده تا بسیاری از مردم محلی آن به سمت کسب‌وکارهایی چون متل‌ها، ایستگاه‌های سوخت‌رسانی و ارائه سایر خدمات برای راننده‌ها و خودروهایشان سوق پیدا کنند. با اینکه خدمات بیشتر به نفع مشتری است اما ظاهرا یکی از این کسب‌وکارها در تعدد از حد قابل‌تحمل فراتر رفته است: کارواش.

این شهر کوچک هم‌اکنون میزبان چهار کارواش درون‎‌شهری (پنجمی درحال ساخت است) و سه کارواش برون‌‌شهری با فاصله ۶۰۰ متر از مرز مسکونی است که باعث اعتراض مردم شده‌اند. شهرداری استریتس‌برو، «بروسکا»، می‌گوید:

یک کارواش مشاغل کافی برای جامعه ایجاد نمی‌کند اما فضای زیادی را اشغال می‌کند. اگر می‌خواهید سرمایه‌تان را روی کارواش بگذارید خدا به‌همراهتان اما به‌طور همزمان من مسئولیت ۱۷,۵۰۰ انسان را دارم و باید به خواسته‌هایشان هم واقف باشم.

این مسئله تنها مختص این شهر کوچک نیست و در شهرهای دیگر آمریکا چون استو، پارما، بوفالو در نیویورک و… نیز مردم به بازگشایی گسترده کارواش‌ها در ۲۰۲۳ اعتراض کرده‌اند. ایالات دیگری چون آلاسکا هم شاهد افزایش کارواش‌های زنجیره‌ای بیشتر بوده‌اند. پاییز گذشته یکی از کمیته‌های شهری ایالت تنسی به یک مجموعه در حاشیه خیابان اصلی شهر «لبنان» اجازه احداث کارواش خودکار را نداد چراکه باور داشت این فضا می‌تواند بهتر مورداستفاده قرار گیرد؛ مجموعه یادشده هم از کمیته شکایت کرد.

ممکن است تصور شود که در کشوری که بیش‌از ۲۸۰ میلیون دستگاه خودرو درحال حرکت دارد، چیزی به‌معنای اشباع کارواش وجود نداشته باشد اما برخی از شهرداران برخلاف آن اعتقاد دارند. کارواش‌ها مانند سایر کسب‌وکارها مالیات فروش نمی‌دهند و به‌عقیده برخی سود چندانی برای جامعه محلی ندارند. در آمریکا، صنعت بیش از ۱۴ میلیارد دلاری کارواش‌های خودکار سالانه ۵ درصد رشد می‌کند. برخی متخصصان پیش‌بینی می‌کنند که این رقم تا سال ۲۰۳۰ دو برابر شود.

به‌لطف فناوری‌های تازه، شمار شست‌وشوها در مراکز تخصصی از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۱ تا ۲۹ درصد رشد داشته است. گویا مردم با وجود گران‌تر بودن این مراکز از آن‌ها استقبال می‌کنند. حتی بیماری کوید-۱۹ نیز روی کار کارواش‌ها تاثیری نداشته و آمریکایی‌ها همچنان خودروهایشان را در کارواش‌ می‌شستند. به گزارش سازمان بین‌المللی کارواش، در پاییز گذشته بیش‌از ۷۵۰ میلیون دلار سرمایه برای توسعه این صنعت اختصاص داده شده است. مدیرعامل این سازمان امید دارد که درآمد هر مرکز شست‌وشوی تخصصی به‌طور سالانه به ۱.۵ میلیون دلار برسد.

مشخصا رشد این صنعت رابطه تنگاتنگی با رشد صنعت خودروهای شخصی دارد. تنها کمی پس از ورود کژاوه‌های بدون اسب، کسب‌وکاری تازه پیدا شد که وسیله‌نقلیه این افراد را تمیز نگه می‌داشت.

در سال‌های اخیر کارواش‌ها پیشرفت‌های چشمگیری را تجربه کرده‌‌اند تا حدی که برخی از آن‌ها فاقد نیروی انسانی‌ و تمام عملیات شست‌وشو و حتی پرداخت نهایی هم توسط ماشین‌ها و نرم‌افزارها انجام می‌‎شود. خوشبختانه این پیشرفت روزانه فناوری تنها به درامدزایی محدود نشده و مصرف آب این مجموعه‌ها نیز در طی سالیان کاهش یافته است. در کارواش‌ها خودکار ایالات‌متحده هم‌اکنون ۸۰ درصد آب مصرف‌شده در هر کارواش برای مصرف دوباره بازیابی می‌شود.

تازه‌ترین المان رایج بازار کارواش‌ها در این کشور را می‌توان ارائه خدمات اشتراکی به مشتریان دانست که تقریبا بخش وسیعی از زندگی آمریکایی را دربر گرفته است. شرکت «میستر کارواش» یکی از برندهای ارائه‌دهنده خدمات اشتراکی کارواش است که در سراسر آمریکا بیش‌از ۴۰۰ شعبه دارد. به‌این‌ترتیب، مشترکان این شرکت به‌صورت ماهانه مبلغ ۲۰ دلار را پرداخت می‌کنند و در ازای آن می‌توانند به هر تعداد که دوست دارند، خودروی خود را بشویند؛ البته واکس و پولیش چرخ‌ها هزینه اضافه دارند.

بنابر رفتار بازار، صنعت به این نتیجه رسید که مردم پاسخ خوبی به این سیستم نشان داده‌اند و اتفاقا سود خوبی هم برای ارائه‌کننده خدمت دارد. مشخصا هزینه‌ها کارواش با این سیستم افزایش پیدا می‌کند چراکه برخی رانندگان ماشین‌های سنگین چون وانت‌ها ممکن است ماهانه بیش‌از دوازده بار خودرویشان را بشویند. امروزه دیگر خبری از کارکنان نیست و برخی کارواش‌های خودکار می‌توانند تنها در عرض ۹۰ ثانیه یک خودرو را تمیز کنند. بنابراین دیگر آب‌وهوای بد به کسب‌وکار آسیب وارد نمی‌کند، سیستم اشتراکی سود را افزایش داده و از سال ۲۰۱۷ مالکان کارواش می‌توانند برای تمام وسایل کسب‌وکارشان سرمایه دریافت کنند.

حال شکوه و شکایت‌ها از کارواش‌ها بالا گرفته و مردم می‌گویند که این مراکز خدماتی که گاه به اندازه یک زمین فوتبال بزرگ هستند و شامل زمین بازی کودکان، ایستگاه شارژ خودروهای برقی و… می‌شوند، سروصدای زیادی دارد، ترافیک ایجاد می‌کنند و بوی مواد شیمیایی را هوا پخش می‌کنند. شهرداران اختیارات محدودی برای توقف ساخت کارواش‎‌ها دارند و آن هم به‌صورت موقت است. مالکان خیلی راحت‌ می‌توانند با استدلال تقاضای بالای کارواش، به احداث مراکز بیشتر روی بیاورند.

ظاهرا در آینده کارواش‌ها در آمریکا بیشتر هم می‌شوند چراکه که واقعا تقاضا برای آن‌ها وجود دارد و هرچه تعداد آن‌ها بیشتر می‌شود، افراد بیشتری خودروهایشان را به دفعات بیشتر می‌شویند. با رشد نگهداری خودروهای شخصی، برندهای مطرح کارواش در ایالات‌متحده به‌دنبال گسترش قلمرو خود در سطح جهانی و احداث مرکز در کشورهایی چون آلمان، عربستان، کانادا و استرالیا هستند. به این ترتیب، افرادی چون شهردار استریتس‌برو در اقلیت قرار می‌گیرند. از دید شما آیا افزایش یک کسب‌وکار که بدون ایجاد مشاغل بیشتر درامد هنگفت دارد به جامعه کمک می‌کند؟