نصب بادبان روی کشتی‌ نفتکش ؛ طرح انقلابی چین برای حمل و نقل دریایی

باگذشت چند قرن، حمل بار دریایی همچنان پویا و پرکاربرد است. امروزه بخش اعظم انتقال سوخت مایع (نفت، بنزین، گازوئیل، LPG و …) از طریق کشتی‌های بزرگ اقیانوس پیما انجام می‌شود. مرسولات بزرگ و سنگین، مثل خودرو یا کانتیرهای محتوی کالاهایی متنوع، با هزینه‌ی مقرون به صرفه توسط شرکت‌های حمل و نقل دریایی به مقاصد دور دست می‌رسند.

پژوهشگران علاوه‌بر کاهش آلودگی در پیشرانه‌های خودرو، توجه ویژه‌ای به هواپیماها و کشتی‌ها دارند تا در نهایت تمام وسایل نقلیه، عاری از گازهای آلاینده‌ی محیط زیست شوند. تحقیقات در این زمینه، منجر به ظهور فناوری‌های جدید مثل موتورهای برقی کم‌مصرف شده است؛ اما بسیاری از ابتکارات قدیمی مربوط به هزاران سال قبل نیز، امروزه مورد توجه دانشمندان هستند.

نصب بادبان برای ایجاد نیروی محرک قایق، به مصریان باستان در حدود ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ هزار سال قبل از میلاد نسبت داده می‌شود. این طرح ابتکاری و بسیار کارآمد، حدود هزار سال پیش تا امروز در سراسر دنیا رواج داشت؛ اما با ظهور موتورهای بخار و دیگر انواع پیشرانه‌های متکی به سوخت فسیلی، از کشتی‌های باربری حذف شد.

بعد از ساخت موتور دیزل توسط رودولف دیزل آلمانی در سال ۱۸۹۷، اولین کشتی مجهز به موتور گازوئیلی در سال ۱۹۰۳ به آب انداخته شد تاجای‌گزین نمونه‌های بخار با سوخت زغال‌سنگ شود.

چاینا مرچانت انرژی (CMES) یک شرکت کشتی‌رانی چینی فعال در انتقال نفت و دیگر انواع سوخت مایع است. این مجموعه به تازگی، از یک سوپرتانکر عظیم مجهز به ۴ بادبان رونمایی کرده که حدود ۱۰ درصد مصرف انرژی کشتی را کاهش می‌دهد. مرچانت انرژی در سراسر دنیا فعالیت دارد و مالک ۵۰ هزار کشتی در ابعاد مختلف است.

طی ۱۰ سال اخیر، طرح‌های جدید برای استفاده از بادبان در کشتی‌های بزرگ معرفی شده‌اند. سال ۲۰۱۲ مدل مفهومی B9 ساخت ایرلند طراحی شد تا امکان ساخت یک کشتی تمام بادبانی عظیم را نشان دهد. این پروژه هرگز به سرانجام نرسید اما نمونه‌ای دیگر به نام پرنده‌ی اقیانوس (Oceanbird) ساخت شرکت سوئدی Wallenius Marine، درحال اتمام است تا احتمالا حدود سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۶به آب انداخته ‌شود.

ظاهرا شرکت کشتی‌سازی دالیان چین (DSIC) پیش از دیگران موفق به ساخت کشتی بادبانی اقیانوس پیما شده است. البته این مدل با طول ۳۳۳ متر، صرفا بخشی از انرژی مورد نیاز خود را به کمک بادبان‌ها، کسب می‌کند و متکی به موتورهای دیزلی است. روی عرشه‌ی New Aden ، چهار بادبان با ارتفاع ۴۰ متری نصب شده‌اند تا مجموعا مساحت ۱۲۰۰ متر مربع را تشکیل دهند.

طبق محاسبات و شبیه‌سازی‌های انجام شده، نصب بادبان‌ها در محدوده‌ی میانی و نزدیک به عقب کشتی، بیشترین بازدهی را برای نیوآدن تامین می‌کند. این کشتی، تجهیزاتی با فناوری اختصاصی دارد که زاویه‌ی بادبان‌ها را در شرایط مختلف، طبق جهت باد و مسیر کشتی، تغییر می‌دهند.

بنابر اظهارات شرکت سازنده، نصب بادبان روی کشتی نیوآدن در مسیر طولانی بین شرق آسیا تا خاورمیانه، حدود ۱۰ درصد نسبت به حالتی که تمام انرژی محرک کشتی از موتور دیزل تامین شود، صرفه‌جویی مصرف گازوئیل داشته است. این عدد به معنی کاهش تولید دی‌اکسید کربن به میزان ۲۹۰۰ تن است.

برخلاف آنچه عامه‌ی مردم تصور می‌کنند، گازهای آلاینده‌ی تولیدی توسط کشتی‌های سراسر جهان، قابل توجه هستند. به همین دلیل، استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر مثل باد و خورشید برای پیشرانه‌ی کشتی‌ها، اهمیت دارد.