باتری‌های قابل‌تعویض چینی، آیا شرق موفق به استانداردسازی روش‌های خود می‌شود؟

سال گذشته، تسلا روش باتری‌های تعویض‌پذیر خودرو را به‌خاطر «پیچیدگی، درگیری آن با مشکلات و مناسب‌نبودن برای استفاده در حجم بالا» کنار گذاشت. با این وجود، شرکت‌های چینی هنوز از این ایده دست نکشیده و به آن به‌عنوان یک فناوری مناسب نگاه می‌کنند. این شرکت‌ها درحالی به دنبال استفاده از این باتری‌ها در خودروهای برقی روزمره هستند که دولتشان از برخی از شرکت‌های توسعه‌دهنده این فناوری پشتیبانی می‌کند.

خودروسازان مشهوری چون جیلی و نیو و توسعه‌دهندگان باتری چون «آلتون» و «سینوپک» (که خود توزیع‌کننده بنزین نیز به شمار می‌رود) قصد دارند تا طبق یک برنامه تا سال ۲۰۲۵، ۲۴ هزار مرکز تعویض باتری خودرو را در سارسر کشور چین تاسیس کنند. هم‌اکنون تنها ۱۴۰۰ مرکز تعویض باتری در این کشور وجود دارد.

باتری تعویض‌پذیر هنوز راه زیادی برای پیروزی دارد

این فناوری به رانندگان اجازه می‌دهد تا به‌سرعت باتری‌های خالی‌شده خود را با باتری‌های پر تعویض کنند. با استفاده از این روش نوین، دیگر خبری از ایستگاه‌های شارژ و انتظارهای درازمدت نیست. استفاده از این روش برای سفر، باعث کاهش فشار وارده بر سیستم برق کشور چین نیز می‌شود که به‌خاطر شمار زیاد خودروهای درحال شارژ تحت فشار است. متخصصان معتقدند که این روش تنها زمانی کارساز و مفید خواهد بود که به‌صورت صنعتی و در سطح وسیع مورد استفاده قرار گیرد.

اگر چین در تولید باتری‌های قابل‌تعویض خودرو موفق شود، قطعا طرح‌های خودروسازان بزرگی چون تسلا، فولکس‌واگن و جنرال‌موتورز به چالش کشیده خواهد شد؛ چراکه محصولات برقی این شرکت‌ها برمبنای نوع غیرقابل‌تعویض باتری خودرو کار می‌کنند (برای درک بهتر ماجرا، به تفاوت میان باتری‌های قابل‌تعویض  و غیرقابل‌تعویض موبایل فکر کنید)؛ تسلا از این هم فراتر رفته و برای مشتریانش، شبکه شارژرسانی مخصوص خود را راه‌اندازی کرده است.

امروزه کوچک‌ترین تغییرات صنعتی در این کشورها منجربه ایجاد پیامدهای مهمی برای صنعت خودروسازی می‌شود؛ چراکه حیات این شرکت‌ها به بازارهای بزرگ جهان بستگی دارد. برنامه باتری‌های قابل‌تعویض چین درطی چند هفته و ماه معرفی شده‌اند و تقریبا منحصر به صنعت خودرو می‌شوند. این برنامه بخشی از برنامه اصلی پکن برای برقی‌سازی تمام تولیدات خودرویش تا سال ۲۰۲۵ است. این یعنی حدود ۶ میلیون وسیله‌نقلیه برقی بیشتر از آنچه امروز شاهدش هستیم. با این همه، تخمین‌ها بسته به تعداد مدل‌های مجهز به این سیستم شارژرسانی متفاوت خواهند بود.

برنامه چین برای ایجاد استاندارد در بازار خودروهای برقی جهان

وزیر صنعت و اطلاعات چین که یکی از حامیان اصلی باتری‌های تعویض‌پذیر است، در واکنش به سوالات مربوط به استراتژی برقی‌سازی خودروهای چینی اطلاعات خاصی را منتشر نکرده است. با این وجود، تمام غول‌های صنعت چین به این روش به‌عنوان روشی محتمل چشم دارند. بزرگ‌ترین تولیدکننده باتری جهان، «CATL»، که در «نینجه» واقع شده است در گزارشی به رویترز اطلاع داده که ارائه خدمات باتری‌های تعویض‌پذیرش تنها به چین محدود نشده و آن‌ها به تقاضای بازار بین‌الملل چشم دارند. این شرکت بزرگ که هم‌اکنون پاسخگوی نیاز ۵۰ درصد بازار چین و بیش از ۳۰ درصد بازار خودروهای برقی جهان است، در این‌باره این‌گونه توضیح داده:

ما در بازار چین درحال گردآوری تجربه هستیم و به‌صورت همزمان با شرکای برون مرزی خود در ارتباط قرار داریم. به‌زودی اطلاعات موثق بیشتری را دریافت خواهید کرد.

براساس ادعای یکی از مقامات مرکز آمریکای شمالی نیو، این برند که درمیان برترین خودروسازان برقی چین قرار دارد، برنامه دارد تا سال ۲۰۲۵ باتری‌های تعویض‌پذیر را به مشتریان آمریکایی خود نیز ارائه دهد. با این وجود شرکتی چون تسلا  که از پیشگامان صنعت خودروهای برقی به شمار می‌رود، به جهانی‌سازی این سیستم اعتقادی ندارد. این خودروساز در سال ۲۰۲۱ (زمانی که این سیستم را در چین به‌طور آزمایشی عرضه می‌کرد) استفاده عمده از باتری‌های تعویض‌پذیر را فعالیتی نامناسب دانست. تسلا سال‌ها پیش نیز استفاده از این باتری‌ها را در ایالات‌متحده امتحان کرده بود که به نتیجه مفیدی ختم نشد.

حال متخصصان صنعت به دوگانگی و اختلاف‌نظر رسیده‌اند؛ برخی معتقدند که چین موفق می‌شود تا آمریکا و اروپا را مجبور به پیروی از استراتژی باتری‌های تعویض‌پذیر کند و درنهایت، یک استاندارد جهانی را به‌وجود آورد و برخی دیگر آن را تلاشی بیهوده درجهت کسب قدرت صنعتی می‌دانند. «اندی پالمر»، مدیرعامل سابق آستون‌مارتین و مدیر کنونی خودروهای برقی شرکت «Swtich Mobility»، می‌‌گوید:

شما هرگز نمی‌توانید موافقت خودروسازان را برای استفاده از باتری‌های تعویض‌پذیر به دست بیاورید.

«جان هالند»، مدیر تبلیغاتی شرکت شارژ بی‌سیم خودروهای برقی «مومنتوم دینامیکس»، نیز معتقد است که همگرایی خودروسازان برای استفاده از باتری‌های یکسان باعث آشفتگی در صنعت می‌شود:

آنگاه چگونه باید محصولتان را از محصولات دیگر متمایز کنید؟!

غرب بر استفاده از باتری تعویض‌ناپذیر اصرار دارد

شرکت‌های فولکس‌واگن، تسلا و جنرال‌موتورز قصدی برای توسعه باتری‌های تعویض‌پذیر ندارند. در همین راستا، یکی از سخنگویان جنرال‌موتورز به رویترز گفته بود که فعلا خبری از باتری‌های تعویض‌پذیر در برنامه‌ریزی ما نیست. یکی از مدیران فولکس‌واگن نیز در یک مصاحبه اشاره کرده بود که این شرکت، در ابتدا احتمال استفاده از این باتری‌ها را به‌منظور کاهش زمان اتلاف‌شده در ایستگاه‌های شارژ بررسی می‌کرد اما پیشرفت‌های سیستم‌های شارژ سریع و هزینه‌های پایین‌تر باتری‌های تعویض‌ناپذیر باعث شده تا تمرکز این خودروساز روی این باتری‌ها باقی بماند. این خودروساز آلمانی اعلام کرده که:

درهرصورت، استراتژی ما باعث می‌شود تا فضای رقابتی و پیشرفت‌های آن زمینه‌ها را زیر نظر داشته و مدام سبک‌سنگین کنیم.

سهولت استفاده از باتری‌های تعویض‌پذیر در اسکوترهای برقی پیش از این در بازارهای آمریکا و اروپا اقبات شده است اما مسئله اصلی، تطبیق این فناوری با وسایل نقلیه پیچیده‌تری چون خودروها، ون‌ها و کامیون‌ها است.

نیو اعلام کرده است که درباره زمان تعویض باتری در مراکز مخصوص، نگرانی وجود ندارد؛ این شرکت می‌گوید که فناوری خودکارش که برای این کار توسعه داده شده است، تنها به ۱۸۰ ثانیه زمان نیاز دارد. با این وجود استفاده از سیستم‌های شارژ سریع متداول مزیت دیگر دارد و آن هم، زیرساخت‌های بسیار بزرگ و گران‌قیمتی است که هم‌اکنون توسط خودروسازان و دولت‌های مختلف آماده شده‌اند. اگر پیشرفت فناوری شارژ و افزایش گستره مسافت قابل‌پیمایش خودروهای برقی را نیز به این مورد اضافه کنیم، می‌بینیم که رقابت این دو روش مختلف، نزدیک‌تر از هر زمان دیگری است.

باید گفت که باتری تعویض‌پذیر تنها در چین طرفدار ندارد؛ «لِوی تیلمن»، مدیر سیاست‌های تجارت بین‌المللی استارتاپ اَمپل، می‌گوید که این فناوری متقاعدکننده‌تر، مقرون‌به‌صرفه‌تر و منطقی‌تر از آن است که برای بازارهای اروپا و آمریکا استفاده نشود. او اضافه می‌کند که تصور اینکه این فناوری تنها مختص به چین است، نوعی تخیل محسوب می‌شود. شرکت امپل، یکی از توسعه‌دهندگان این فناوری بیرون از چین است که حدود ۲۷۵ میلیون دلار سرمایه را از شرکت‌های مشهوری چون «شِل»، «رسپول» و «ایناس» جذب کرده است.