پشت فرمان اولین خودروی چاپ سه‌بعدی دنیا

بهار امسال، سرجیو مارچیونه (Sergio Marchionne)، مدیر عامل فیات-کرایسلر با هم‌پوشانی بیشتر هزینه‌ها در طراحی و ساخت خودروها، در این صنعت خبرساز شد. رویکرد وی بر اصول کلاسیک تجارت استوار بود؛ یعنی یکپارچه‌‌سازی و حذف هزینه‌های اضافه. جی راجرز (Jay Rogers)، مدیر عامل لوکال موتورز نیز با چالشی مشابه روبرو بوده است؛ ولی در مقابله با آن از یک زاویه کاملاً متفاوت وارد شده است. از دیدگاه «راجرز»، این مشکل نه از سازماندهی تجاری، بلکه از این حقیقت نشأت می‌گیرد که ما هنوز به همان شیوه سال ۱۹۱۵ میلادی خودروها تولید می‌کنیم؛ یعنی یک خطِ تولید و هزاران قطعه که در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. امّا این روند نمی‌تواند این چنین ادامه پیدا کند. شاهد این موضوع، خودرویی است که در یک پارکینگ در «ناکس‌ویل» تنسی پارک شده و برای رانندگی آماده است.

راه‌حل لوکال موتورز برای کاهش هزینه‌ها، مدل «استراتی» است که اولین خودروی پرینت سه‌بعدی دنیا به شمار می‌رود. این خودرو در عین داشتن ظاهری محقّر، بسیار شگفت‌انگیز است. استراتی با همکاری آزمایشگاه ملی اوک ریج (Oak Ridge) در دیترویت ساخته شده و یا بهتر بگوییم، «پرینت» شده است. این خودرو یک مدل الکتریکی کوچک دو سرنشینه است که از بین تمام مدل‌های برنامه‌ریزی شده توسط کمپانی، اولین مدلی است که تولید شده است. ساخت دو کارخانه با نیروی کاری‌ای بالغ بر ۱۰۰ نفر برای هر کدام ادامه دارد و طبق برنامه، قرار است که در پایان سال جاری میلادی به اتمام برسند. برنامه لوکال موتور برای ساخت خودروهای خودش است، ولی می‌تواند به عنوان یک تأمین‌کننده قطعات برای خودروسازان دیگر نیز فعالیت کند. به گفته «راجرز»، وی با نمایندگان یکی از خودروسازان نیز در این زمینه ملاقاتی داشته است. «راجرز» عقیده دارد که با این روش باید خودروها را ساخت؛ این واقعاً یک ایده افراطی و بزرگ است.

طراحی اولین خودروی چاپ سه‌بعدی دنیا، هنوز بسیار خام است. داشبوردِ آن به غیر از یک «داشبورد»، به همه‌چیز می‌تواند شباهت داشته باشد. در همین حال، کناره‌ها حالتی صاف دارند و قطعات مات کربنی ب‌ام‌و i3 را تداعی می‌کنند. «راجرز» در این زمینه می‌گوید:

کناره‌ها را تراش داده‌ایم تا ظاهر نهایی را به نمایش بگذاریم. برخی دیگر از قطعات، درست به همان صورتی که از پرینتر بیرون آمده‌اند، باقی مانده‌اند و به راحتی می‌توانید آنها را ببینید. ولی هر طور که بخواهید، ما ظاهر آن را برای شما آماده می‌کنیم. می‌توان از یک پوشش «وینیل» نیز استفاده کرد و در عین حال، خودور هنوز هم کاملاً قابل بازیافت خواهد بود.

استراتی با پلاستیک تقویت‌شده با فیبر کربن چاپ شده است؛ یک ماده تطبیق‌پذیر، مقاوم و نسبتاً ارزان که می‌تواند راه را برای برخی رویکردهای جدید در ایمنی هموار کند. با توجه به روند حاکم بر چاپ سه‌بعدی، خودرو به صورت لایه‌لایه از طریق نازل‌های پرینتر غول‌پیکر ساخته می‌شود. در نتیجه، می‌توان از ساختارهای مستهلک‌کننده انرژی برخورد در تصادف یا کمربندهای ایمنی بسیار محکم با اتصال در اعماق بدنه استفاده کرد. شما همچنین می‌توانید بامپرهای فنری را برای کاهش قدرت ضربه به عابران پیاده به کار ببرید. همچنین اگر به شکلی ناگهانی، بدنه را بشکنید، می‌توانید پیچ‌های موتور و سیستم تعلیق را باز کنید، خودرو را ذوب کنید و دوباره یک نمونه دیگر پرینت بگیرید. لوکال موتورز البته به این ماده بسنده نکرده و در حال حاضر، مشغول آزمایش بر روی یک ماده پولی‌یورتان الاستیک به نام نینجا فلکس (NinjaFlex) است.

نمونه‌ای که در اینجا بررسی شده، سومین خودرویی است که لوکال موتورز پرینت گرفته و برای این کار زمانی را برابر ۴۰ ساعت صرف کرده است. این کمپانی در حال حاضر به دنبال یک تأمین‌کننده برای پیشرانه الکتریکی خودروهایش است. برای شروع، استراتی از یک موتور بزرگ «گلف-کارت» استفاده کرده است. استراتی با دیفرانسیل عقب به عنوان یک خودروی شهری ساخته شده است، ولی «راجرز» نسبت به قابلیت‌های عملکردی در آن، چندان هم بی‌تفاوت نیست. وی توضیح می‌دهد:

اگر یک موتور ۱۵۰ یا ۲۰۰ اسب‌بخاری در اینجا قرار دهید، هیجان زیادی را تجربه خواهید کرد.

استراتی، همین حالا هم هیجان زیادی دارد. سیستم تعلیق عقب بر روی یک ساب‌فریم آلومینیومی سوار است و با توجه به اینکه هیچ‌گونه تمایزی بین بدنه و شاسی وجود ندارد، خودرو حس صلبیت قابل‌توجهی دارد. یک سری سر و صدا از موتور به گوش می‌رسد، ولی خودِ استراتی صدایی ندارد. اگر هم چیزی شبیه به یک موتور میتسوبیشی i-MiEV در آن عقب بگذارید، این وسیله با سکوت کامل از مسیرها عبور خواهد کرد.

مسلماً استراتی با خودروهایی مانند مک‌لارن 650S با قیمتی بالاتر از ۳۰۰ هزار دلار قابل‌مقایسه نیست. این خودرو، بدون زرق و برق و چیزهای اضافی، با هزینه‌ای حدود ۵ هزار دلار تمام می‌شود که می‌تواند برای خانواده‌هایی که با ۵ نفر سوار یک موتورسیکلت می‌شوند، بسیار مناسب باشد. احتمالاً کشورهای در حال توسعه از این تکنولوژی برای یک حمل و نقل ارزان استقبال زیادی خواهند کرد. ولی یک شخص ثروتمند نیز شاید بخواهد طراحی خودروی هزار اسبی‌‌‌اش را خودش تعیین کند و تنها یک نمونه از آن را پرینت بگیرد. شاید هم یک خودروساز بخواهد به‌جای اینکه یک خودرو را در ۲۴ ساعت تولید کند، این زمان را به ۱۰ ساعت کاهش دهد.

خودروهای مدرن بسیار پیچیده هستند، ولی هماهنگی چاپ سه‌بعدی و پیشرانه الکتریکی که در آن، موتور تنها یک قطعه متحرک است، به آینده‌ای اشاره می‌کند که چندان هم با ما فاصله ندارد. ما در حال حاضر خودروها را به عنوان ابزارهای پیچیده و گران‌قیمت درنظر می‌گیریم. ولی وقتی با چیزی مانند «استراتی» رانندگی می‌کنید، به راحتی می‌توانید روزی را تصور کنید که این پیش‌زمینه در مورد خودروها تغییر کرده است.