آلمان نازی و داستان عجیب اتوبان

به نقل از «همشهری» ریشه کلمه «اتوبان» را می‌بایست در فرهنگ واژگان آلمانی‌ها جست‌وجو نمود. به هرحال با درنظر گرفتن علاقه‌ فراوان آلمانی‌ها به خودرو و خودروسواری این امر تاحدودی قابل پیش‌بینی بود! در آلمان هنوز محدودیت سرعت وجود ندارد و وسوسه‌ رانندگی با سرعت زیاد در اتوبان‌های عریض جنوب این کشور هر سال بسیاری از علاقه‌مندان این عرصه را مهمان آلمان می‌کند. اما یک سوال . . . ایده‌ ساخت اتوبان برای نخستین بار از کجا و توسط چه کسی آمد؟

به گزارش « دویچه‌وله » اکثر آلمانی‌ها معتقدند که ایده‌ ساخت اتوبان متعلق به نازی‌هاست و تاکید دارند که ساخت اتوبان بخشی از برنامه‌ کارآفرینی گسترده‌ هیتلر بوده است. گروهی هم گسترش شبکه‌ بزرگراهی در این کشور را در راستای ایجاد شبکه‌ ارتباطی منسجم و سریع برای چرخش چرخ‌های ماشین جنگ نازی‌ها می‌دانند.

ناسیونال‌سوسیالیست‌ها ایده‌ ساخت اتوبان را متعلق به شخص « پیشوا » یا همان آدولف هیتلر، و اجرای آن را هم پس از به قدرت رسیدن رژیم او می‌دانند. فیلم‌های تاریخی بسیاری از سال‌های ۱۹۳۵ تا ۱۹۳۷ وجود دارند که در آن هیتلر اتوبان‌های مختلف را یکی پس از دیگری افتتاح می‌کند.

بنا بر ادعای ماشین تبلیغاتی عظیم نازی‌ها، هیتلر ایده‌ ساخت اتوبان را در سال ۱۹۲۳ مطرح کرده است. آنها حتی واژه‌ « Autobahn » را هم ابداء خود می‌دانند. « Auto » به معنای خودرو و « Bahn » به معنای مدار و مسیر است.

یک دروغ تاریخی . . .

بررسی‌های بیشتر خلاف ادعای نازی‌ها را اثبات می‌کنند. رد پای نخستین خیابان‌هایی که می‌شد با سرعت زیاد در آن‌ها راند، در متون مربوط به دهه‌ ۱۹۲۰ میلادی دیده می‌شود. این مسیرها عمومی نبودند.

آلمانی‌ها در واقع در سال ۱۹۲۹ و اندکی پیش از آغاز بحران مالی جهانی شروع به ساختن جاده‌ای به ابعاد اتوبان‌های کنونی بین شهرهای کلن و بن کردند. این مسیر عمومی که ششم اوت ۱۹۳۲ افتتاح می‌شود، نه تنها نخستین اتوبان در آلمان که اولین اتوبان در جهان به حساب می‌آید.

نخستین کسی که ایده‌ ساخت یک اتوبان را مطرح و عملی کرد هم « کُنراد آدنائر » بود؛ شهردار کلن و از مخالفین سرسخت نازی‌ها که پس از سقوط رژیم هیتلر، به‌عنوان نخستین صدراعظم آلمان غربی سوگند یاد کرد.

واژه‌ اتوبان هم برای نخستین بار در سال ۱۹۳۲ – یعنی پیش از قدرت‌گیری نازی‌ها – در نشریه‌ بنیاد HaFRaBa آمده است. وظیفه‌ این بنیاد مقدمه‌چینی برای ساخت مسیری از هامبورگ (Ha) به بازل سوئیس (Ba) بود؛ مسیری که از فرانکفورت (Fra) می‌گذشت.

به هرحال ماشین تبلیغاتی آلمان نازی تمام تلاش خود را برای مصادره‌کردن این بخش از تاریخ به کار بست. تلاشی که البته تا حدود زیادی هم به ثمر نشست، زیرا پس از ۶۷ سال از سقوط هیتلر، هنوز هم کسانی هستند که آدولف هیتلر را مبتکر ساخت اتوبان می‌دانند.