کهنه‌های نو: معرفی خودروهایی با بیشترین زمان تولید

در صنعت خودروسازی جهان خودروهایی وجود دارند که سالیان سال با همان شکل و ظاهر اولیه تولیدشده‌اند. خودروهایی که پس از مدتی تولیدشان در کشور سازنده متوقف‌شده اما در دیگر کشورها حتی برای چندین دهه بر روی خط تولید قرار داشته‌اند. در این نوشتار قصد معرفی خودروهایی با بیشترین طول تولید را داریم. خودروهایی که همان‌طور که اشاره شد پس از توقف تولیدشان در کشور سازنده تا سال‌ها بعد در کشور یا کشورهای دیگر تولیدشده‌اند. شاید بتوان ایران را در این زمینه رکورددار دنیا دانست! چراکه در اینجا چندین خودروی متعلق به قرن بیستم میلادی همچون نیسان جونیور، کیا پراید، پژو ۴۰۵ و… در حال تولید است که در این متن به تعدادی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

در ادامه به معرفی ۸ خودرویی می‌پردازیم که تولید آن‌ها بیش از سه دهه ادامه داشته است. تولید این خودروها یا هنوز ادامه دارد و یا تا همین چند سال اخیر تولید می‌شده‌اند. لیست زیر به ترتیب مدت‌زمان تولید تنظیم‌شده است.

رنو ۵ در ایران

رنو ۵ در سال ۱۹۷۲ معرفی‌شده و تولید نسل اول آن در سال ۱۹۸۵ خاتمه یافت. سپس نسل دوم در همین سال به بازار آمد تا اینکه سرانجام تولید آن در سال ۱۹۹۶ به پایان رسیده و مدل کلیو جایگزین آن شد؛ اما تولید رنو ۵ در سال ۱۳۵۵ (۱۹۷۶) در ایران توسط شرکت سایپا آغاز شد و علیرغم معرفی نسل دوم آن از سوی رنو در سال ۱۳۶۴، تولید نسل اول همچنان تا سال ۱۳۷۲ (۱۹۹۳) در ایران ادامه داشت. سپس خط تولید آن به شرکت پارس‌خودرو منتقل‌شده و رنو ۵ کاملاً ایرانی با نام سپند در سال ۱۳۷۶ به بازار آمد؛ اما این خودرو به دلیل مشکلات کیفی، موفقیت چندانی کسب نکرد و به همین دلیل یک سال بعد پارس‌خودرو نسخهٔ بهسازی شدهٔ آن را با نام سپند ۲ معرفی کرد. ولی سپند ۲ هم نتوانست نظر خریداران را جلب کند و تولید آن در اوایل دههٔ ۸۰ شمسی متوقف شد؛ اما این پایان کار رنو ۵ در ایران نبود چراکه پارس‌خودرو در سال ۱۳۸۱ با نصب پیشرانهٔ پراید بر روی رنو ۵، محصول جدیدی را با نام پی کی روانهٔ بازار کرد. در سال ۱۳۸۵ نیز نسخهٔ فیس لیفت شدهٔ پی کی با نام نیو پی کی عرضه شد که تغییراتی در چراغ‌های عقب و بچه گلگیرهای آن داده‌شده بود؛ اما سرانجام در سال ۱۳۸۶ (۲۰۰۷) تولید نیو پی کی نیز به دلیل عدم تطابق موتور با اتاق و مشکلات فراوان پایان‌یافته و پروندهٔ رنو ۵ برای همیشه در ایران بسته شد.

پژو ۵۰۴ در نیجریه

پژو ۵۰۴ در سال ۱۹۶۸ به بازار آمد و بااینکه در سال ۱۹۷۹ مدل ۵۰۵ به‌عنوان جایگزین آن معرفی شد اما تولید ۵۰۴ به دلیل محبوبیت تا سال ۱۹۸۳ در فرانسه ادامه داشت. پژو ۵۰۴ در کشورهای آرژانتین، افریقای جنوبی، چین، نیجریه، کنیا و تایوان ‌هم بتولید رسید که در تعدادی از این کشورها تولید آن تا سال‌ها پس از توقف تولید در فرانسه ادامه داشت. تولید پژو ۵۰۴ تا سال ۱۹۹۹ در آرژانتین توسط شرکتی بنام Sevel ادامه داشت و حتی این شرکت فیس لیفتی بر روی آن نیز انجام داد تا ظاهر ۵۰۴ را مدرن‌تر کند. تولید این سدان محبوب پژو در کنیا نیز تا سال ۲۰۰۴ ادامه داشت اما بیشترین مدت‌زمان تولید ۵۰۴ متعلق به نیجریه است که آن را تا سال ۲۰۰۶ تولید می‌کرد. ۵۰۴ در نیجریه هم مورد فیس لیفت قرار گرفت اما حجم تغییرات فیس لیفت نیجریه کمتر از فیس لیفت آرژانتینی‌ها بود. در این فیس لیفت که در اوایل دهۀ ۸۰ انجام گرفت، سپرها و آینه‌های جانبی پلاستیکی شدند، چراغ‌های جلو کوچک‌تر شدند، دو پروژکتور به سپر جلو اضافه شد و در قسمت پایینی درها نیز از پلاستیک استفاده‌شده بود. تولید ۵۰۴ فیس لیفت با نام SR Best Line در دو نوع سدان و استیشن در نیجریه ادامه داشت تا اینکه درنهایت در سال ۲۰۰۶ از خط تولید خداحافظی کرد.

لادا ۲۱۰۵ در روسیه

فیات در سال ۱۹۶۶ سدان کوچکی را با نام ۱۲۴ معرفی نمود و تولید آن در ایتالیا تا سال ۱۹۷۴ که مدل ۱۳۱ جایگزین آن شد ادامه داشت. در سال ۱۹۷۰ شرکت روسی لادا تولید فیات ۱۲۴ را به‌صورت تحت لیسانس و با ایجاد تغییراتی مناسب شرایط کشورهای بلوک شرق با نام لادا ۲۱۰۱ آغاز نمود. این خودرو اولین محصول لادا بشمار می‌رود. نسخهٔ استیشن این خودرو نیز با نام ۲۱۰۲ تولید شد و نسخهٔ لوکس آن‌هم با ظاهری متفاوت و با نام ۲۱۰۳ در سال ۱۹۷۲ به بازار آمد. لادا ۲۱۰۱ در سال ۱۹۸۰ فیس لیفت شد و با نام ۲۱۰۵ به بازار عرضه گردید. البته باوجود عرضهٔ مدل جدید ۲۱۰۵، تولید مدل ۲۱۰۱ همچنان تا سال ۱۹۸۸ ادامه داشت. اگرچه تولید لادا ۲۱۰۵ به‌طور رسمی در سال ۱۹۸۰ آغاز شد اما چیزی بیشتر از یک فیس لیفت ساده نبوده و اصل و کلیت آن به همان فیات ۱۲۴ و سال ۱۹۶۶ بازمی‌گردد. نسخهٔ لوکس لادا ۲۱۰۵ با نام ۲۱۰۷ در سال ۱۹۸۲ و مدل استیشن آن با نام ۲۱۰۴ نیز در سال ۱۹۸۴ به بازار عرضه شدند. تولید مدل ۲۱۰۵ در سال ۲۰۱۰ متوقف شد اما تولید مدل‌های ۲۱۰۷ و ۲۱۰۴ با ظاهری مکعبی و متعلق به دههٔ ۶۰ میلادی تا سال ۲۰۱۲ ادامه داشت تا اینکه به ترتیب در آوریل و سپتامبر ۲۰۱۲ لادا به تولید آن‌ها خاتمه داد.

فولکس‌واگن ترنسپورتر T2 در برزیل

نسل اول فولکس‌واگن ترنسپورتر با کد T1 در سال ۱۹۴۹ معرفی شد. این ون همانند بیتل مجهز به موتوری هواخنک بود که در عقب خودرو نصب‌شده بود. نسل دوم ترنسپورتر با کد T2 نیز در سال ۱۹۶۷ به‌عنوان جایگزین T1 به بازار آمد. تولید نسل دوم ترنسپورتر تا ۱۹۷۹ در آلمان ادامه داشت تا اینکه با معرفی نسل سوم یا T3، از خط تولید کنار رفت؛ اما این پایان راه فولکس‌واگن T2 نبود چراکه کشورهای آمریکای جنوبیِ مکزیک، برزیل و آرژانتین نیز بتولید آن می‌پرداختند و پس از توقف تولید در آلمان‌ همچنان به تولید T2 ادامه دادند. تولید این ون محبوب در آرژانتین و مکزیک به ترتیب در سال‌های ۱۹۸۶ و ۱۹۹۴ متوقف شد اما برزیل کماکان به تولید آن ادامه می‌داد. پس از توقف تولید بیتل در سال ۲۰۰۳، ترنسپورتر T2 تنها فولکس‌واگنی بود که همچنان با موتور تخت هواخنک تولید می‌شد؛ اما در دسامبر سال ۲۰۰۵، موتور T2 با یک پیشرانهٔ آب‌خنک ۱.۶ لیتری تعویض شده و در قسمت جلوی خودرو یک رادیاتور نصب گردید. این ون همچنان در برزیل محبوب و پرفروش بود اما سرانجام در دسامبر ۲۰۱۳ به دلیل عدم تطابق با قوانین ایمنی سخت‌گیرانهٔ برزیل، تولید آن متوقف شد درحالی‌که همچنان تقاضای زیادی برای خریدش وجود داشت.

نیسان جونیور در ایران

تولید وانت جونیور در سال ۱۹۵۶ توسط نیسان آغاز شد؛ اما مدل موردنظر ما مربوط به نسل سوم این وانت می‌شود که در سال ۱۹۷۰ از سوی نیسان معرفی شد. همزمان با معرفی نسل سوم جونیور، تولید آن در ایران نیز توسط شرکت زامیاد آغاز گردید. خط تولید نیسان جونیور در سال ۱۳۶۵ به شرکت سایپا منتقل‌شده و با نام سایپا ۲۴ به بازار عرضه گشت؛ اما مجدداً در سال ۱۳۷۷ خط تولید این وانت به زامیاد منتقل‌شده و زامیاد ۲۴ نام گرفت. تولید این وانت کلاسیک! همچنان بدون تغییر چندانی ادامه دارد. از معدود تغییرات نیسان جونیور یا زامیاد ۲۴ نسبت به گذشته می‌توان به تغییر چراغ‌های عقب، تغییر جلوپنجره و تغییر فرم گلگیر عقب اشاره کرد. زامیاد تابه‌حال چندین وانت مختلف را بر اساس جونیور معرفی کرده است که هیچ‌کدام با استقبال چندانی مواجه نشدند. این خودروها عبارت‌اند از وانت آذر، شوکا و به‌تازگی پادرا. زامیاد در دورانی نسخهٔ دو کابین و حتی آمبولانس جونیور را نیز بتولید رساند. تولید زامیاد ۲۴ هم‌اکنون با سه پیشرانهٔ بنزینی، دوگانه‌سوز و دیزلی ادامه داشته و گویا زامیاد برنامه‌ای برای توقف تولید آن ندارد؛ بنابراین می‌توان گفت ایران تنها کشوری است که می‌توان در آن یک وانت کلاسیک متعلق به دههٔ ۷۰ میلادی را به‌صورت صفرکیلومتر خریداری کرده و سوار شد!

پیکان در ایران

گروه خودروسازی روتس انگلستان ‌که دارای زیرمجموعه‌هایی چون هیلمن، هامبر، سانبیم، سینگر و… بود، در سال ۱۹۶۶ سدانی بنام آرو (Arrow) را معرفی کرده و آن را توسط زیرمجموعه‌های خود بانام‌های گوناگون هانتر، مینکس، گازل، ووگ، سپتر و… در انواع سدان، استیشن و کوپه بتولید رساند. شرکت تازه تأسیس ایران ناسیونال که به دنبال خودرویی مناسب جهت تولید در ایران بود، آرو را جهت این کار انتخاب نموده و مونتاژ آن را در سال ۱۳۴۶ (۱۹۶۷) با نام ایرانی پیکان (ترجمهٔ فارسی کلمهٔ Arrow) آغاز کرد. ایران ناسیونال پیکان را در انواع گوناگون دولوکس، کار (و بعدها کارلوکس)، جوانان، وانت، استیشن و اتوماتیک بتولید رساند و تولید آن با فراز و نشیب‌های فراوان تا سال ۱۳۸۴ ادامه داشت تا اینکه درنهایت تولید پیکان در تاریخ ۲۴ اردیبهشت سال ۸۴ به دلیل مشکلات ایمنی و آلایندگی متوقف شد؛ اما تولید نسخهٔ وانت آن‌که نامش به باردو تغییر پیداکرده بود تا سال‌ها بعد از توقف تولید مدل سدان ادامه داشت؛ اما سرانجام تولید آخرین بازماندهٔ نسل پیکان نیز در اسفندماه ۱۳۹۳ پس از ۴۸ سال متوقف شد تا آغازگر صنعت خودروسازی ایران برای همیشه با خط تولید خداحافظی کند. البته تولید قلب پیکان ‌همچنان ادامه داشته و در سینهٔ وانت‌های آریسان و کارا (مزدا) در حال تپیدن است!

موریس آکسفورد در هند

در سال ۱۹۵۶ شرکت انگلیسی موریس نسل سوم سدان آکسفورد خود را معرفی کرد. تولید این خودرو با معرفی نسل چهارم در سال ۱۹۵۹ متوقف شد؛ اما این خودرو در آن‌سوی اقیانوس‌ها سرنوشت دیگری داشت. در سال ۱۹۵۸ تولید موریس آکسفورد نسل ۳ توسط شرکت هندوستان موتورز در هند با نام آمباسادور آغاز شد. هندوستان آمباسادور اولین خودروی ساخت هند بود و سالیان سال پرفروش‌ترین خودروی بازار هند محسوب می‌شد؛ اما در اواسط دههٔ ۸۰ با ورود خودروی ارزان‌قیمت ماروتی ۸۰۰، فروش آمباسادور روبه کاهش گذاشت. در دههٔ ۹۰ با ورود خودروسازان معتبر جهانی  به هند و عرضهٔ محصولات مدرن در این کشور ، آمباسادور بیش‌ازپیش سهم خود از بازار خودروی هند را از دست داد؛ اما بااین‌حال تولید این خودرو در انواع گوناگونی چون Grand، Nova، Avigo و… همچنان تا سال ۲۰۱۴ ادامه داشت و در سال ۲۰۱۴ می‌شد خودرویی متعلق به دههٔ ۵۰ میلادی را به‌صورت صفرکیلومتر خریداری کرد! البته همچنان نمونه‌های صفرکیلومتر آمباسادور در بازار هند وجود داشته و با قیمتی در حدود ۹ هزار دلار قابل خریداری است. بعلاوه هنوز از آن به‌عنوان تاکسی در بسیاری از شهرهای هند استفاده می‌شود. هندوستان آمباسادور یکی از رکوردداران بیشترین زمان تولید یک خودرو بشمار می‌رود.

فولکس‌واگن بیتل در مکزیک

فولکس‌واگن بیتل در سال ۱۹۳۸ به بازار آمد و توانست موفقیتی باورنکردنی و فروش فوق‌العاده‌ای کسب کند. این خودروی دوست‌داشتنی بانام‌های گوناگون در چندین و چند کشور بتولید رسید؛ اما پس از تولید انواع مختلف و ایجاد تغییرات فراوان، تولید بیتل در سال ۱۹۷۹ در آلمان متوقف شد؛ اما شاید باورکردنی نباشد که تولید بیتل تا چندین دهه بعد در مکزیک ادامه داشت و یکی از محبوب‌ترین خودروهای این کشور بشمار می‌رفت. بیتل تقریباً بدون هیچ‌گونه تغییر ظاهری در مکزیک تولید می‌شد اما مکزیکی‌ها تغییرات فنی زیادی در آن اعمال کردند. به‌طور مثال در سال ۱۹۹۳ سیستم سوخت‌رسانی موتور از کاربراتوری به انژکتوری تغییر یافت و در ۱۹۹۵ تجهیزات جدیدی چون ترمزهای جلوی دیسکی، کمربندهای سه‌نقطه‌ای جلو و کمربندهای صندلی عقب به آن اضافه شد. در سال ۱۹۹۶ بیتل در مکزیک در دو مدل City و Clásico عرضه شد که اولی مدل پایه و دومی نسخه‌ای لوکس محسوب می‌شد. در این مدل‌هایِ جدید جهت مدرن‌تر شدن ظاهر خودرو، تجهیزات و تزئینات کرومی حذف و لوازم پلاستیکی جایگزین آن‌ها شدند؛ اما بالاخره فولکس‌واگن بیتل هم به آخر خط رسیده و تولید آن در سال ۲۰۰۳ در مکزیک خاتمه یافت. بیتل رکورددار بیشترین زمان تولید یک خودرو و همین‌طور پرفروش‌ترین خودروی تاریخ است. (البته تویوتا کرولا نیز پرفروش‌ترین خودروی دنیا بشمار می‌رود اما کرولا در چندین نسل به این میزان فروش دست‌یافته است درحالی‌که بیتل در یک نسل و بدون تغییر چندانی بیش از ۲۱ میلیون دستگاه فروخته است).