معرفی غیرعادی‌ترین پیشرانه‌های طراحی شده در دنیا

اکثر پیشرانه‌های کنونی که در خودروها بکار رفته‌اند طراحی معمول و گسترده‌ای دارند اما برخی از آن‌ها کاملاً متفاوت هستند.

برخی پیشرانه‌ها که طراحی متفاوتی دارند در طول زمان به موفقیت دست یافته‌اند و باعث شده‌اند آن خودروها به نمونه‌هایی پرفروش تبدیل شوند. برخی دیگر نیز اگرچه از نظر فنی و طراحی در سطح بالایی قرار داشته‌اند اما در بازار به موفقیت نرسیده‌اند و نشان دهنده‌ی عدم تطابق با زمان خود بوده‌اند.

در ادامه شما را با پیشرانه‌هایی غیرعادی آشنا می‌کنیم که به ترتیب زمان معرفی مرتب شده‌اند. با ما همراه باشید.

• تک سیلندر

اولین زمان استفاده: ۱۸۸۵

پیشرانه احتراق داخلی تک سیلندر در اولین خودروی دنیا یعنی بنز پتنت موتور واگن ۱۸۸۵ بکار رفته است. این پیشرانه ۴ زمانه ۹۵۴ سی‌سی زیر صندلی نیمکتی سرنشین قرار گرفته بود و کمتر از ۱ اسب بخار قدرت داشت.

البته تولید و به راه انداختن آن ساده بود و سریعاً قدرتش به ۲ اسب بخار رسید. پیشرانه‌های تک سیلندر از آن زمان به بعد در خودروهای متنوعی بکار رفتند و طراحی آن‌ها به خاطر عمل به عنوان افزایش دهنده‌ی برد خودروهای الکتریکی رنسانسی را تجربه نمود.

• V توئین

اولین زمان استفاده: ۱۸۸۹

پیشرانه‌ی V توئین برخی جذابیت‌ها را برای استفاده از خودروها به همراه داشت. این پیشرانه ابعاد جمع‌وجور و گشتاور مناسبی داشت و وزن آن نیز کم بود. اولین خودرویی که از این پیشرانه استفاده کرد دایملر Stahlradwagen نام داشت اما اصلی‌ترین کاربرد آن به دهه‌ی ۲۰ میلادی و به‌کارگیری توسط کمپانی‌هایی همچون GN و مورگان مربوط می‌شود.

تنها خودروی کنونی که از پیشرانه‌ی V توئین استفاده می‌کند مورگان سه‌چرخ است که قلب تپنده‌ی ۲ لیتری آن خروجی ۸۲ اسبی دارد.

• ۴ سیلندر V شکل

اولین زمان استفاده: ۱۸۹۷

این پیشرانه شهرت خوبی نداشته که بخش اعظم آن به خاطر استفاده‌ی ناموفق در محصولات فورد دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ میلادی مربوط می‌شود. ابعاد جمع‌وجور و نرمی مناسب V4 برای استفاده در برخی خودروها ایده آل بود و اولین استفاده از آن نیز به سال ۱۸۹۷ و کمپانی امیل مورز بازمی‌گردد.

بزرگ‌ترین پیشرانه‌ی استفاده شده در گرندپری ها نمونه‌ی V4 بکار رفته در خودروی جی والتر کریستین ۱۹۰۷ است که حجم ۱۹۸۹۱ سی‌سی داشت. لانچیا نیز طراحی مخصوص خود را روی خودروهای کلاسیکی همچون آپیا و فولویا پیاده کرد. پورشه نیز از پیشرانه V4 با قدرت ۵۰۰ اسب بخار در خودروی مسابقه‌ای ۹۱۹ لمانز استفاده کرد.

• ۸ سیلندر خطی

اولین زمان استفاده: ۱۹۱۹

همانند بسیاری از پیشرانه‌های بکار رفته در خودروهای قدیمی، این پیشرانه برای اولین بار به منظور استفاده از هواپیماها توسعه یافت. فرم آئرودینامیکی این پیشرانه برای استفاده در هواپیماها ایده آل بود. اولین بار ایزوتا فراشینی این پیشرانه را بکار گرفت و در سال ۱۹۲۰ هم لیلند موتورز از آن استفاده کرد. بوگاتی در اروپا و دوسنبورگ در آمریکا نیز از این طراحی سود بردند.

بوگاتی با خودروهای سبک‌وزن متنوع خود مسابقات را یکی پس از دیگری می‌برد. دوسنبورگ هم پیشرانه‌های ۸ سیلندر خطی را در مسابقات ۵۰۰ ایندیاناپولیس و چندین گرندپری به همگان نشان داد.

• ۱۲ سیلندر خطی

اولین زمان استفاده: ۱۹۲۰

طول زیاد این پیشرانه باعث ایجاد جلوه‌ای منحصربه‌فرد در خودروهای لوکس قدیمی شده بود. مشهورترین این خودروها مدل فرانسوی کوروناست. با ظرفیت ۷۲۳۸ سی‌سی شاهد عملکرد بسیار قدرتمند و نرم بودیم اما هزینه‌های بالای طراحی آن به معنی عدم ثبت هرگونه رکوردی بود.

پاکارد در دهه ۲۰ میلادی با این چالش روبرو شد و یک نمونه‌ی پیش‌تولیدی را ساخت که تا زمان مرگ خانواده پاکارد توسط آن‌ها مورداستفاده قرار می‌گرفت. پس از آن خودرو اوراق شد.

• ۱۲ سیلندر W شکل

اولین زمان استفاده: ۱۹۲۷

شاید بنتلی به استفاده از این نوع پیشرانه‌ها مشهور شده باشد اما طراحی آن به دهه ۲۰ میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان پیشتازان ثبت رکوردهای سرعت زمینی همچون جان کاب و سر مالکوم کمپل از پیشرانه ۱۲ سیلندر بزرگ در خودروی نپیر لاین آئرو استفاده کردند. همچنین خودروی بلو برد نیز از این قلب آهنین استفاده کرده بود.

پیشرانه ۱۲ سیلندر W شکل از آن زمان به بعد غایب بود تا اینکه در سال ۱۹۹۰ و خودروی گرندپری F35 لایف آن را زنده کرد. البته قدرت کم و قابلیت اعتماد کم از معایب این پیشرانه بودند. آئودی در کانسپت آووس سال ۱۹۹۱ از این طراحی سود برد و از آن زمان تاکنون محصولات متنوع گروه فولکس‌واگن این نوع پیشرانه را استفاده می‌کنند.

• ۱۶ سیلندر V شکل

اولین زمان استفاده: ۱۹۲۹

مزراتی اولین شرکتی بود که از این نوع پیشرانه در خودروی تیپو V4 استفاده کرد. بعداً و به فاصله‌ای اندک شاهد استفاده از قلب آهنین ۱۶ سیلندر V شکل در کورد آمریکا بودیم. آلفارومئو تیپو ۱۶۲ از همین نوع پیشرانه با قدرت ۴۹۰ اسب بخار استفاده می‌کرد. اتویونیون تایپ C هم پیشرانه‌ای ۱۶ سیلندر V شکل داشت.

پس از جنگ جهانی دوم، تنها BRM بود که از این نوع پیشرانه برای گرندپری ها استفاده کرد. پیشرانه‌ی یاد شده قدرت ۶۰۰ اسب بخاری داشت اما مشکلات سیستم سوپرشارژر آن باعث ایجاد شک و تردیدهای زیادی شد.

• رادیال

اولین زمان استفاده: ۱۹۳۵

وزن کم و طراحی ساده‌ی پیشرانه‌ی رادیال در میان هواپیما سازها محبوبیت زیادی داشت و همچنین تانک‌های زیادی هم از این نوع طراحی استفاده کردند. البته ابعاد و طراحی سوپاپ پیشرانه رادیال باعث شد خودروسازان خیلی به آن جلب نشوند بنابراین اولین استفاده از آن در سال ۱۹۳۵ و خودروی گرندپری موناکو تروسی بازمی‌گردد.

این پیشرانه هوا خنک دو زمانه دارای سوپرشارژر بود و از دو ردیف ۸ سیلندری استفاده می‌کرد. نیروی این پیشرانه ۲۵۰ اسب بخار بود و در مقایسه با استانداردهای آن زمان قدرت بالایی محسوب نمی‌شد. یکی از مشکلات این پیشرانه داغ کردن بود اما خودرو به خاطر کم فرمانی وحشتناکی که داشت نتوانست مسابقه دهد. علت این کم فرمانی قرار گرفتن ۷۵ درصد وزن خودرو روی اکسل جلو بود.

• ۱۲ سیلندر تخت

اولین زمان استفاده: ۱۹۴۶

پورشه این روند را در سال ۱۹۴۷ آغاز کرد. آن زمان فردیناند پورشه یک پیشرانه ۱.۵ لیتری برای خودروی سیسیتالیا ساخت. پیشرانه‌ی یاد شده به خاطر پیچیدگی خود هرگز روی آفتاب را ندید؛ بنابراین جهان تا سال ۱۹۶۴ منتظر فراری ماند تا این شرکت از پیشرانه‌ی ۱۲ سیلندر خطی در خودروهای فرمول ۱ خود استفاده کند؛ اما این پورشه بود که بار دیگر با این‌گونه پیشرانه‌ها در خودروی ۹۱۷ لمانز توجهات را به خود جلب کرد.

البته فراری اولین شرکتی بود که پیشرانه‌ی ۱۲ سیلندر خطی را در خودروی جاده‌ای ۳۶۵ GT4 برلینتا بوکسور بکار برد. عبارت بوکسور به طراحی پیشرانه اشاره دارد.

• گاز توربین

اولین زمان استفاده: ۱۹۵۰

اولین خودرویی که از این طراحی استفاده می‌کرد خودروساز بریتانیایی روور بود که شاید باعث تعجب شود. خودروی جت ۱ نتیجه‌ی استفاده از این تکنولوژی پس از جنگ جهانی دوم بود. شتاب این خودرو در آن زمان خوب بوده و در مدت ۱۴ ثانیه از سکون به تندی ۹۶ کیلومتر در ساعت می‌رسید.

کارهای بیشتر باعث شد قدرت این پیشرانه به ۲۳۰ اسب بخار برسد و حداکثر سرعت خودرو نیز از ۱۴۵ کیلومتر در ساعت قبلی به ۲۴۵ کیلومتر در ساعت افزایش یابد. جنرال موتورز و کرایسلر نیز پیشرانه‌ای با این مشخصات ساختند. کمپانی بریتانیایی دلتا موتور اسپورت هم برنامه‌هایی برای استفاده از گاز توربین به عنوان افزایش دهنده برد محصولات هیبریدی داشت. شاید مهم‌ترین کاربرد آن پیشرانه در زمان حاضر به استفاده در تانک جنگی ارتش آمریکا یعنی M1 آبرامز بازگردد.

• تریپل

اولین زمان استفاده: ۱۹۵۳

تریپل یک پیشرانه ۳ سیلندر طی است که بسیار طویل‌تر از نمونه‌های جمع‌وجور ساخته شده توسط فورد و فولکس‌واگن می‌باشد. این طراحی در دهه ۵۰ میلادی و با استفاده توسط DKW و ساب مشهور شد. این شرکت‌ها از نسخه‌های دو زمانه‌ی پیشرانه‌ی تریپل در خودروهای خانوادگی کوچک خود استفاده کرده بودند.

این پیشرانه به حدی خوب عمل کرد که DKW با آن توانست دو بار قهرمان فرمول ۱ شود. ساب هم با مدل ۹۳ در مسابقات مونت‌کارلو رالی به پیروزی رسید. هم‌اکنون این طراحی پیشرانه به خاطر ابعاد کوچک، راندمان بالا و گشتاور مناسب تحسین می‌شود. ترپیل احتمالاً موفق‌ترین طراحی غیرعادی‌ای است که تا به امروز دیده شده است.

• BRM H16

اولین زمان استفاده: ۱۹۶۶

بریتیش ریسینگ موتورز یا همان BRM را همگان به خاطر پیشرانه ۳ لیتری جدیدش که در فرمول ۱ سال ۱۹۶۶ بکار گرفت می‌شناسند. درحالی‌که رقبا از پیشرانه‌های ۸ و ۱۲ سیلندر V شکل استفاده کرده بودند این شرکت با پیشرانه H16 وارد میدان شد که اساساً دو پیشرانه ۸ سیلندر خطی بود. یک پیشرانه بالای پیشرانه دیگر قرار گرفته بود.

هر پیشرانه میل‌لنگ خود را داشت اما این طراحی بسیار سنگین شده بود. پیشرانه H16 در لوتوس ۴۳ بکار رفت و جیم کلارک با آن قهرمان گرندپری آمریکا شد. البته این تنها پیروزی H16 بود و به زودی جای خود را به طراحی V12 داد.

• پیشرانه روتاری

اولین زمان استفاده: ۱۹۶۷

مزدا را برای همیشه با پیشرانه‌ی روتاری خواهند شناخت. بسیاری از مدل‌های خاطره‌انگیز این برند دارای طراحی روتاری پیشرانه بوده‌اند.

البته این پیشرانه توسط مهندس آلمانی به نام فلیکس وانکل اختراع شد. او پیشرانه روتاری را پیش از امضای قرارداد با مزدا در شرکت NSU توسعه داد. نتیجه‌ی کار تولید خودروی کوسمو 110S 1967 کوپه بود که سنگ بنای خودروهای اسپورت با پیشرانه‌ی نرم روتاری محسوب می‌شد.

• ۸ سیلندر تخت

اولین زمان استفاده: ۱۹۶۸

این پیشرانه در هواپیماها بکار رفته بود اما نرمی آن با هزینه‌ی بالای ساخت در تضاد بود و به همین دلیل بود که زمان زیادی تا ظاهر شدن آن در پورشه ۹۰۸ طول کشید. این پیشرانه ۳ لیتری برای مسابقات ساخته شد و از مزیت قوانین جدید گروه ۶ در سال ۱۹۶۸ بهره برد و حداکثر ظرفیت ممکن پیشرانه یعنی ۳ لیتر را داشت.

البته پیشرانه‌ی یاد شده به موفقیت زیادی دست پیدا نکرد اما قدرت ۳۵۰ اسبی آن برای سال ۱۹۶۹ مناسب بود و باعث شد پورشه قهرمانی بین‌المللی را در سه سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۱ به دست آورد.

• ۵ سیلندر V شکل

اولین زمان استفاده: ۱۹۸۳

احتمالاً با فکر کردن به این پیشرانه خودروی گلف نسل چهارم و خویشاوندان آن همچون بورا و سئات تولدو را به یاد خواهید آورد. پیشرانه ۲.۳ لیتری یاد شده برای اولین بار در پاسات ۱۹۹۷ معرفی شد و قدرت ۱۴۸ اسب بخاری داشت.

این پیشرانه علیرغم مهندسی هوشمندانه‌ی خود موفقیت محدودی کسب کرد. پیش از آن تنها جنرال موتورز بود که با این طراحی آشنا شده بود و تصمیم گرفته بود مدلی دیزلی را تولید نماید.

• ۱۶ سیلندر W شکل

اولین زمان استفاده: ۱۹۵۵

بوگاتی شاید با پیشرانه‌های ۱۶ سیلندر W شکل خود شناخته شده باشد اما رامون خیمنز اولین مهندسی بود که سوپرکاری با این پیشرانه را تولید کرد. این مهندس فرانسوی چهار پیشرانه‌ی ۱۰۰۰ سی‌سی موتورسیکلت یاماها را به یکدیگر متصل کرد تا این پیشرانه با دو میل‌لنگ و ۸۰ سوپاپ تولید شود. قدرت پیشرانه یاد شده به ۵۶۰ اسب بخار می‌رسید.

بوگاتی قدرت چنین پیشرانه‌ای را در ویرون به ۹۸۷ اسب بخار و در شیرون به ۱۴۷۹ اسب بخار رساند.

• ۸ سیلندر W شکل

اولین زمان استفاده: ۲۰۰۱

پیشرانه‌ی ۸ سیلندر W شکل همچنان طراحی جذاب خود را حفظ کرده است. این پیکربندی از دو پیشرانه ۴ سیلندر V شکل که از میل لنگی مشترک استفاده می‌کنند سود برده است. با این تفاسیر پیشرانه یاد شده فضایی به اندازه‌ی یک پیشرانه ۶ سیلندر را اشغال می‌کند.

سیلندرهای بیشتر باعث تولید قدرت و گشتاور بیشتر و ایجاد نرمی بهتر می‌شوند. پیشرانه ۸ سیلندر W شکل ۴ لیتری پاسات قدرت ۲۷۱ اسب بخاری داشته است. تنها حدود ۱۱ هزار نمونه از این نوع پیشرانه تولید شده است.

منبع: autocar