چشم اندازهفته نامه

بزرگ‌ترین کشتی‌ های جهان؛ از ونگارد و شگفتی دریاها تا اپکس و جرالد فورد

در این مقاله خواندنی بزرگ‌ترین کشتی‌ های جهان را خدمت شما عزیزان معرفی خواهیم کرد.


اقیانوس محل نمایش بالاترین سطح مهندسی جهان بوده جایی که کشتی‌های بسیار بزرگی که هر یک ویترینی از تکنولوژی روز دنیا محسوب می‌شوند حضور دارند. رکورد بزرگ‌ترین کشتی دنیا هرچند سال یک‌بار دست به دست می‌شود و هر سال شاهد دستاوردهای جدیدی هستیم به گونه‌ای که کشتی‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تری توسط شرکت‌های بزرگ و دولت‌ها سفارش داده می‌شوند. این کشتی‌ها به حدی بزرگ هستند که شبیه یک شهر یا جزیره کوچک به نظر می‌رسند. از این نظر می‌توانیم به کشتی‌های سمفونی دریاها و شگفتی دریاها اشاره کنیم که استانداردهای جدیدی را در کلاس کشتی‌های کروز بر جای گذاشته‌اند. همچنین باید از کشتی MSC گولسون نام ببریم که هیولای حمل‌ونقل بار محسوب می‌شود و البته یو اس اس جرالد آر فورد نیز در بخش ناوها حرف اول را می‌زند. هر کشتی که در این لیست دیده می‌شود به خاطر سهم خود در ارتقای تکنولوژی دریانوردی، ابعاد، عملکرد و خلاقیت انتخاب شده است. از آنجایی که به دنبال معرفی بزرگ‌ترین کشتی‌ های جهان بوده‌ایم بنابراین روی مواردی که علاوه بر ابعاد بزرگ خود از نظر طراحی نیز تأثیرگذار بوده‌اند تمرکز کرده‌ایم.

بزرگ‌ترین کشتی‌ های جهان

سیوایس جاینت

داستان سیوایس جاینت هیچ‌چیزی از خارق‌العاده بودن کم ندارد و حماسه‌ای در تاریخ دریانوردی محسوب می‌شود. زمانی که جاینت در حال خدمت‌رسانی بود طول ۴۵۸ متری و ظرفیت حمل بار ۵۶۴,۷۶۳ تنی داشت اما زمانی که برای اولین بار در سال ۱۹۷۹ ساخته شد طولش کمتر از رقم یاد شده بود و حدود ۱۴۰ هزار تن بار کمتری را حمل می‌کرد. داستان جالب این کشتی از همان سال ۱۹۷۹ شروع شده چراکه خریدار اصلی پس از سفارش آن از خرید منصرف شد و جاینت به مدت ۲ سال بدون مشتری باقی ماند تا اینکه یک شرکت حمل کالا در سال ۱۹۸۱ آن را خریداری کرد. با ابعاد بسیار بزرگ و شعاع گردش قابل‌توجه، سیوایس جاینت کشتی چابکی نبود و عمدتاً محموله‌های بزرگ نفت را از خاورمیانه به آمریکا حمل می‌کرد. متأسفانه این کشتی در سال ۱۹۸۸ مورد حمله نیروهای صدام حسین قرار گرفت و غرق شد. در سال ۱۹۹۱ نرمال اینترنشنال لاشه این غول را از آب بیرون کشید و نام آن را به جار وایکینگ تغییر داد. علیرغم ظرفیت بالای حمل بار، مانور دادن با این کشتی سخت بود و بسیاری از بندرها توانایی پذیرش آن را نداشتند. این کشتی در سال ۲۰۰۴ به یک منبع ثابت ذخیره نفت در نروژ تبدیل شد و تا سال ۲۰۱۰ که بازنشسته شد همین کار را انجام می‌داد.

OOCL اسپین

در فوریه ۲۰۲۳ شرکت OOCL کشتی ساختارشکن اسپین Spain را به عنوان ابر کشتی خود راهی آب‌ها کرد. با طول حدود ۴۰۰ متر، این کشتی توان حمل ۲۴,۱۸۸ کانتینر استاندارد را دارد که باعث می‌شود OOCL اسپین به بزرگ‌ترین کشتی حمل کالای جهان بدل شود. کشتی موردبحث توسط شرکت چینی نانتونگ کاسکو تولید شده است. OOCL تعداد شش فروند کشتی بزرگ را سفارش داده و اسپین اولین آن‌هاست که در آب انداخته شده است. نکته جالب اینکه شرکت موردبحث زیر چتر حمایتی کاسکو قرار گرفته است، شرکتی که نقش مهمی در کشتی‌رانی جهانی ایفا می‌کند. البته نباید کاسکو را با غول خرده‌فروشی دنیا یعنی کاستکو اشتباه گرفت. شرکت کاسکو بیش از ۵۰۰ کشتی در بیش از ۱۰۰ کشور جهان را به خدمت گرفته و OOCL اسپین یکی از بزرگ‌ترین آن‌هاست که توان حمل بار آن به بیش از ۲۴ هزار کانتینر می‌رسد.

MSC آیرینا، MSC لورتو و MSC میچل کاپلینی

در دنیای رقابتی کشتی‌رانی، کشتی‌ها به‌طور مداوم از نظر ابعاد و ظرفیت حمل بار ارتقا می‌یابند. عنوان بزرگ‌ترین کشتی جهان همیشگی نیست و معمولاً هر ساله دست به دست می‌شود. در حال حاضر عنوان بزرگ‌ترین کشتی کانتینربری جهان به MSC آیرینا و دو برادر آن یعنی MSC لورتو و میچل کاپلینی تعلق دارد. این کشتی‌های خارق‌العاده ظرفیت حمل ۲۴,۳۴۶ کانتینر استاندارد را دارند. شرکت MSC با استفاده از این ابر کشتی‌ها می‌تواند هر سال ۲۲.۵ میلیون کانتینر را حمل کند. البته ناوگان کشتی‌های این شرکت به بیش از ۷۰۰ کشتی در ابعاد مختلف می‌رسد. ابعاد بسیار بزرگ کشتی‌های یاد شده باعث شده‌اند موقعیت MSC به عنوان رکورددار فعلی بزرگ‌ترین کشتی حمل کالا در دنیا تثبیت شود. البته باید منتظر ماند و دید این رکورد تا چه زمانی در دستان شرکت موردبحث باقی خواهد ماند.

MSC گولسون

گولسون جزو بزرگ‌ترین کشتی‌های کانتینر بری دنیاست و طول کلی آن به حدود ۴۰۰ متر می‌رسد. همچنین ظرفیت حمل بار کشتی موردبحث برابر با ۲۲۸,۱۴۶ تن بوده و حداکثر سرعتش به ۳۹ کیلومتر در ساعت می‌رسد. این هیولای دریا می‌تواند بیش از ۲۳ هزار کانتینر را در ۲۴ ردیف حمل کند و البته میله‌های یخ‌ساز متعدد نیز باعث می‌شود محموله‌ها به سلامت راهی مقصد شوند. گولسون در سال ۲۰۱۹ ساخته شد و هم‌اکنون با پرچم پاناما تردد می‌کند. در حال حاضر این کشتی مشغول حمل کالا از کره جنوبی به چین است. به منظور حمل چنین محموله‌های سنگین‌وزنی نیازمند یک پیشرانه پرقدرت خواهید بود و گولسون نیز از پیشرانه دیزلی مان ۱۱G95ME-C استفاده می‌کند. به عنوان یکی از بزرگ‌ترین پیشرانه‌های جهان، این نیروگاه آهنین حدود ۲۲ متر طول و ۱۸ متر ارتفاع دارد. با اینکه پیشرانه موردبحث چندین رکورد را بر جای گذاشته اما قدرت آن در گولسون تنظیم شده تا مصرف سوخت و آلایندگی کمتری داشته باشد.

نماد دریاها

نماد دریاها در حال حاضر بزرگ‌ترین کشتی کروز دنیاست و یک جادوی مهندسی مدرن محسوب می‌شود. ساخت این کشتی بسیار بزرگ در نوامبر ۲۰۲۳ به پایان رسید و اولین بار در ژانویه ۲۰۲۴ به آب انداخته شد. کشتی موردبحث دارای ۲۰ عرضه است که ۱۸ عرضه به‌طور ویژه برای مهمان‌ها و بازدیدکنندگان تدارک دیده شده‌اند. داخل این کشتی بیش از ۲۸۰۰ اتاق گوناگون وجود دارد و ظرفیت کل مهمان‌ها هم به ۵۶۱۰ نفر می‌رسد. البته بیش از ۲۰۰۰ نفر کارمند در کشتی حضور دارند. با وزن بیش از ۲۵۰ هزار تن، نماد دریاها از شش پیشرانه LNG استفاده می‌کند. قدرت ترکیبی این پیشرانه‌ها به بیش از ۹۰ هزار اسب بخار می‌رسد. نماد دریاها همانند یک شهر شناور است و داخل آن نیز هر چیزی که فکرش را بکنید تعبیه شده است.

اِوِر گرین اِوِر اپکس

در سال ۲۰۲۱ اور گرین به خاطر کشتی کانتینر بری تایپ جی اور گیون که باعث مسدود شدن کانال سوئز شده بود خبرساز گردید. این حادثه منجر به توقف عبور و مرور کشتی از کانال سوئز شد و مشکلات جدی را برای اقتصاد جهان در پی داشت. مقامات و کارکنان شش روز مشغول رفع این مشکل شدند و نهایتاً اور گیون توانست دوباره راهی دریاها شود. البته اور گیون بزرگ‌ترین کشتی اور گرین نیست و بالاتر از آن مدل اپکس قرار دارد که در سال ۲۰۲۲ به آب انداخته شد. با اینکه اپکس از نظر ابعاد و ظرفیت بارگیری مشابه سایر کشتی‌های تایپ A است اما برخی تغییرات بزرگ را تجربه کرده است. اور اپکس حدود ۴۰۰ متر طول داشته و می‌تواند حدود ۲۲۵ هزار تن محموله را حمل کند. برای تصور توانایی‌های این کشتی باید گفت اور اپکس وزنی معادل ۴۵ هزار فیل را می‌تواند حمل نماید.

یو اس اس جرالد آر فورد

ناوهای هواپیمابر آمریکا جزو شگفتی‌های مهندسی هستند. این ناوها می‌توانند هزاران نفر خدمه را به همراه داشته باشند و از راکتورهای هسته‌ای استفاده کنند. در واقع این ناوها را می‌توان شهرهای شناوری دانست که چندین فروند هواپیما را نیز حمل می‌کنند. تا چندین سال ناو کلاس نیمیتز به عنوان بزرگ‌ترین ناوهای موجود شناخته می‌شد اما در سال ۲۰۲۳ این عنوان به یو اس اس جرالد آر فورد تعلق یافت. نام این ناو از سی و هشتمین رئیس‌جمهور آمریکا گرفته شده است. یو اس اس جرالد آر فورد نه تنها کلاس جدیدی از ناوهای هواپیمابر را معرفی کرد بلکه از نظر ابعاد نیز کاملاً ارتقا یافت. طول این ناو به حدود ۳۳۳ متر می‌رسد درحالی‌که ناو کلاس نیمیتز حدود ۳۱۷ متر طول دارد. با اینکه تفاوت زیادی بین این دو ناو دیده نمی‌شود اما جرالد آر فورد از سیستم‌های سلاح پیشرفته سود برده و به سیستم لانچ هواپیمای الکترومغناطیسی جدید مجهز شده است. با اینکه سفارش ساخت این ناو در سال ۲۰۱۷ صورت گرفته اما سرویس‌دهی آن به تازگی شروع شده است. ناو موردبحث می‌تواند بیش از ۴۵۰۰ نفر خدمه داشته باشد و ۷۵ هواپیما را حمل کند.

سمفونی دریاها

از نظر اشرافیت و لاکچری بودن هیچ‌چیزی به پای کشتی‌های کروز نمی‌رسد. سمفونی دریاها نه تنها جزو بزرگ‌ترین کشتی‌های اقیانوس‌پیمای دنیاست بلکه برای مهمان‌های خود برنامه‌های مفصلی هم تدارک می‌بیند. این کشتی در سال ۲۰۱۷ ساخته شد و از ساختار احساس‌برانگیزی سود برده است. با وجود ۱۸ عرشه، ۲۴ آسانسور و ۶ پیشرانه ۱۲ و ۱۶ سیلندر وارتسیلا ۱۶V46D می‌توان به عظمت این کشتی کروز پی برد. سمفونی دریاها فضای کافی برای پذیرایی از ۶۶۸۰ مهمان را داشته و دارای ۲۲۰۰ خدمه است. کشتی موردبحث فضاهای لاکچری همچون سونا و جکوزی، باغ‌های زیبا، زمین‌های بازی و سینما را در اختیار مهمان‌ها قرار می‌دهد.

شگفتی دریاها

با اینکه سمفونی دریاها کشتی احساس‌برانگیزی است اما کشتی‌های بزرگ‌تری نیز وجود دارند. در سال ۲۰۲۲ کشتی شگفتی دریاها برای اولین بار به آب انداخته شد و توانست رکورد بزرگ‌ترین کشتی کروز را از سمفونی دریاها برباید. این هیولای دریایی توانایی پذیرایی از ۵۷۳۴ مهمان را داشته و تعداد خدمه آن به ۲۳۰۰ نفر می‌رسد. در داخل کشتی هشت فضای منحصربه‌فرد وجود دارد که گزینه‌های سرگرمی متنوعی را فراهم می‌سازند. شگفتی دریاها برتر از هر کشتی کروز دیگری به شمار می‌رود.

داک وایس ونگارد

پایان بخش لیست بزرگ‌ترین کشتی‌ های جهان یک گزینه نسبتا متفاوت است. در دنیای دریانوردی، کشتی‌های بزرگ کاملاً مناسب آب‌های آزاد هستند اما حتی این غول‌ها هم می‌توانند به مشکل بخورند. زمانی که کشتی‌های بزرگ نیازمند کمک باشند تنها برخی کشتی‌های مخصوص خواهند توانست این کار را انجام دهند و اینجاست که داک وایس ونگارد وارد میدان می‌شود. این کشتی حمل‌ونقل سنگین برای انجام کارهای بزرگ طراحی شده است. در واقع فکر کنید ونگارد یک کامیون یدک‌کش بزرگ است که البته کشتی‌های بسیار بزرگ را می‌کشد. کشتی موردبحث می‌تواند آب را وارد ساختار خود کرده و اندکی در آب فرو رود و فضایی برای یدک کشی فراهم کند. شاید ونگارد در مقایسه با دیگر غول‌های جهان بزرگ‌ترین کشتی نباشد اما با طول ۲۷۰ متری خود همچنان احساس‌برانگیز است و می‌تواند کشتی‌های بسیار بزرگ‌تری را بکشد. وزن این یدک‌کش دریایی به ۱۱۰ هزار تن می‌رسد.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۷۰ رای

شاهین احمدزاده

نویسنده و مترجم مجله "پدال"

مطالب مشابه

‫۲۴ دیدگاه‌ها

  1. ممد ژانگولر

    ۴ مرداد ۱۴۰۳
    سوابق: (4077 ديدگاه)

    نکته مهمی که تو مقاله بالا بهش اشاره نشده و واقعا مهمه اینه که نوع آلیاژ فولادی که در قسمتهای مختلف این کشتیها استفاده شده الخصوص جاهایی که با آب دریا تماس مستقیم داره باید از آلیاژ ضد زنگ و پوسیدگی باشه و هر هفته چک دقیق بشه تا مشکلی پیش نیاد .کلا شغلهایی که مربوط به دریا هستش فوق العاده طاقت فرسا هستن و از حقوق و مزایای زیادی برخوردارن .کل هوم اصطلاک و فرسایش تو کشتیها بالاست .حواستون باشه پولتونو برای چیزایی که با آب و رطوبت سر کار داره حدر ندین .

    موافقم 8
    مخالفم 6
    1. C4

      ۴ مرداد ۱۴۰۳
      سوابق: (3 ديدگاه)

      درسته . من میخواستم یکی از اینا رو بخرم اما با توصیه شما منصرف شدم و پولم رو تو صنعت هوافضا خرج میکنم

      موافقم 16
      مخالفم 4
      1. ab0lf4zl

        ۴ مرداد ۱۴۰۳
        سوابق: (230 ديدگاه)

        😂😂😂😂

        موافقم 14
        مخالفم 3
      2. kasra

        ۵ مرداد ۱۴۰۳
        سوابق: (48 ديدگاه)

        جرمی کلاکسون تو فصل ۴ بود سوار کشتی جنگی شد

        موافقم 4
        مخالفم 4
        1. جرمی کلارکسون

          ۵ مرداد ۱۴۰۳
          سوابق: (813 ديدگاه)

          اون قایق جنگ ویتنام بود دوست عزیز فقط یه M16 کم داشت

          موافقم 5
          مخالفم 1
      3. یه...

        ۶ مرداد ۱۴۰۳
        سوابق: (2 ديدگاه)

        🤣🤣🤣🤣عالی بود خوب حالشو گرفتی تا اون باشه کسشعر نگه

    2. net

      ۴ مرداد ۱۴۰۳
      سوابق: (3340 ديدگاه)

      امریکا ابرقدرت کشتی ها

      موافقم 10
      مخالفم 5
    3. ناخدا

      ۴ مرداد ۱۴۰۳
      سوابق: (2 ديدگاه)

      چه بخواهیم و چه نخواهیم بدنه کشتی ها برای استحکام از فولاد ساخته شده تا توان تحمل حجم بار در دریاها و اقیانوس‌های طوفانی را داشته باشد. بنابراین زنگ زدن و پوسیدگی بدنه موضوع جدیدی نیست. ولی آنچه که باعث می گردد کشتی ها سالیان سال دوام بیاورند بحث نگهداری و زنگ زدایی آنهاست که یکی از برنامه های روتین ملوانان کشتی ها چه نظامی و چه تجاری زنگ زدایی و یا اِسکراپ کشتی می باشد. برای اسکراپ قسمت داخل آب هم، هر چند سال کشتی به داک خشک منتقل تا اسکراپ شود

      موافقم 11
      مخالفم 2
    4. مانی

      ۶ مرداد ۱۴۰۳
      سوابق: (2 ديدگاه)

      آقا دمت گرم واسه توصیه من می خواستم بخرم منصرف شدم (نزدیک بود پولم به باد بره)

      موافقم 2
      مخالفم 1
    5. یه...

      ۶ مرداد ۱۴۰۳
      سوابق: (2 ديدگاه)

      به روی چشم برادر حتماً به سازندگان کشتی میگم از طرفند شما برن جلو اگه هم مشکلی بود میگم این دانشمند بزرگ ما هست همه چیز کشتی رو مثل ارابه مرگ میسازه همه با میده😑

  2. مازیار

    ۴ مرداد ۱۴۰۳
    سوابق: (3228 ديدگاه)

    در سال ۱۹۸۸ مورد حمله نیروهای صدام حسین قرار گرفت و غرق شد. در سال ۱۹۹۱ نرمال اینترنشنال لاشه این غول را از آب بیرون کشید و نام آن را به جار وایکینگ تغییر داد.

    یه مطلب راجع به اون عملیات بیرون کشیدن واقعا هیجان انگیز و خوندنی میشه

    موافقم 16
    مخالفم 1
    1. منصور

      ۴ مرداد ۱۴۰۳
      سوابق: (68 ديدگاه)

      تو ویکی پدیای انگلیسی نوشته که برخلاف برخی گزارش‌های اخیر در اینترنت، در حمله هوای عراق به این کشتی ،کشتی به شدت آسیب دید اما غرق نشد.

      موافقم 11
      مخالفم 2
      1. مازیار

        ۴ مرداد ۱۴۰۳
        سوابق: (3228 ديدگاه)

        فقط دارم به راه‌های بالا کشیدن همچین وزنی از کف دریا و مهار درست اون روی سطح آب فکر میکنم😄

        موافقم 10
        مخالفم 4
        1. Vamos

          ۴ مرداد ۱۴۰۳
          سوابق: (170 ديدگاه)

          زیر آب تیکه تیکه‌ش کردن و بعد بصورت مجزا آوردن تو خشکی دوباره سر هم کردند

          موافقم 3
          مخالفم 8
        2. مازیار

          ۵ مرداد ۱۴۰۳
          سوابق: (3228 ديدگاه)

          اووو زدی تو خال

  3. Mohammad hasan

    ۴ مرداد ۱۴۰۳
    سوابق: (143 ديدگاه)

    بزرگترین کشتی تاریخ همون کشتی اول یعنی سی وایز کبیر یا سی وایز جاینت هست!

    حدود ۵۷۰٫۰۰۰ تن وزن محموله این کشتی به حساب میاد و با احتساب وزن خود کشتی در حدود ۶۷۰٫۰۰۰ تن وزن با اختلاف فراوان سنگین ترین کشتی تاریخ به حساب میاد…

    و در حدود ۲۰۰ هزار تن از دومین کشتی این لیست سنگین هست تقریبا!

    و بیشترین آبخور بین تمامی کشتی ها معادل ۲۵ متر رو داشته جالب شاید باشه که کل ارتفاع کاسه کشتی در حدود ۳۲ متر بوده اگر بنده اشتباه نگم

    شعاع گردش ۷٫۲ کیلومتری و مسافت ایست کامل ۸ کیلومتری داشته!

    البته امروزه اوراق شده ( سال ۲۰۱۰ اوراق شد )

    موافقم 9
    مخالفم 1
  4. آرش

    ۵ مرداد ۱۴۰۳
    سوابق: (309 ديدگاه)

    واقعا عجیب بود
    اخه چطوری همچین وزنی روی اب شناور میشه؟؟؟

    خیلی عجیبه…

    موافقم 4
    مخالفم 1
  5. ADNAN136900

    ۵ مرداد ۱۴۰۳
    سوابق: (33 ديدگاه)

    سلام اگه میشه راجب کشتی های داک یکم مطالب بنویسید

    موافقم 1
    مخالفم 4
  6. محسن

    ۵ مرداد ۱۴۰۳
    سوابق: (37 ديدگاه)

    مطالب خوب اما سطحی بود، عمق مطالب کم بود، با یک سرچ ساده در نت اطلاعات خیلی بیشتری گرفتم

    موافقم 1
    مخالفم 6
  7. مهدی ونایی

    ۵ مرداد ۱۴۰۳
    سوابق: (1 ديدگاه)

    درود برشما….یه لطف کنید کشتی رافائل رو هم به مردم معرفی کنید …تابدونن ی روزی ایران هم تو دریا نوردی حرف برای گفتن داشته… 🙏🏽

    موافقم 7
    مخالفم 8
    1. ثروتیان

      ۵ مرداد ۱۴۰۳
      سوابق: (9 ديدگاه)

      کشتی ایرانی ؟ رافائل که اسم خارجیه و ایران همین الانم هیچی رو نمیتونه کامل بسازه و در واقع مونتاژ کاره تا تولید کننده چه برسه به سالها قبل 😂🤣🤢🤮👎

      1. محمدرضا اشتری - دبیر سایت پدال

        ۵ مرداد ۱۴۰۳
        سوابق: (2775 ديدگاه)

        رافائل با نام اصلیِ اس‌اس رافائلو (SS Raffaello) یک کشتی لوکس تفریحی اقیانوس‌پیمای ایتالیایی بود که در سال ۱۹۷۶ به ایران داده شد. رافائل یکی از جاذبه‌های دیدنی و پرماجرای شهر بوشهر بود که توسط دولت پهلوی، به عنوان تسویه بدهی تسهیلاتی ایتالیا و عدم توانایی ایتالیایی‌ها برای بازپرداخت بدهی گرفته شد.
        در زمان جنگ ایران و عراق ، کشتی رافائل مورد هدف موشک های عراقی قرار گرفت و اگرچه قابل تعمیر بود اما هیچ اقدامی برای نجات آن انجام نشد. طی حملات بعدی ارتش عراق، رافائل برای همیشه زیر آب رفت.

        موافقم 10
        1. اشكان

          ۶ مرداد ۱۴۰۳
          سوابق: (34 ديدگاه)

          یک کشتی با چندین خط تلفن ، آسانسور ، لوسترهای ایتالیایی ، ظروف اشرافی و …. که تا سالها بعد قواسها از داخلش جعبه های کارد و چنگالهای مطلا رو بیرون میاوردن و …. میگن زمانی که آخرین بندر ایتالیا رو پشت سر میگذاشته که بیاد ایران مردم گریه میکردن برای از دست دادن همچین جواهری ولی خوب الان جاش تو بهشت برین هست !!!!

          موافقم 4
          مخالفم 2
  8. Reza

    ۶ مرداد ۱۴۰۳
    سوابق: (65 ديدگاه)

    دوستان قیمت این کشتی ها بالایی 2 میلیارد دلار هست گفتم بدونید بعد نظر الکی ندید ههههههه

    موافقم 4
    مخالفم 1

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا