پیشرانه‌هایی که صنعت خودروسازی را متحول کردند

پیشرانهٔ درون‌سوز نزدیک به ۱۵۰ سال است که اختراع شده است. در طول این سال‌ها، هزاران موتور مختلف آمده و رفته‌اند ولی برخی از این موتورها پیشرفت‌های بزرگی را در یک یا چند زمینه رقم زده‌اند. این موتورها مسیر پیشرانه‌های درون‌سوز را تغییر دادند.

۱۰-بنز موتورواگن سال ۱۸۸۶

پیشرانهٔ ۱ لیتری تک سیلندری که کارل بنز در سال ۱۸۸۶ ساخت، به اولین خودروی کاربردی جهان نیرو بخشید. موتورواگن در سال ۱۸۸۸ به تولید رسید و به اولین خودروی تولیدی تبدیل شد. پیشرانهٔ تک سیلندر این خودرو فلایویل بزرگ افقی داشت و تنها تا ۳۰۰ rpm دور می‌گرفت. این پیشرانه در ابتدا ۰.۹ اسب بخار قدرت داشت و می‌توانست خودرو را به حداکثر سرعت ۱۵ کیلومتر بر ساعت برساند. در نسل سوم این موتور اما قدرت به ۲ اسب بخار افزایش یافت. درمجموع ۲۵ دستگاه از موتورواگن ساخته شد.

۹-فورد فلت‌هد V8 سال ۱۹۳۲

موتور سرتخت یا فلت‌هد فورد که در سال ۱۹۳۲ روی خط تولید رفت، قدرت V8 را به شکل ارزان‌قیمتی به بازار خودروهای تولید انبوه آورد. به این پیشرانه موتور سوپاپ جانبی هم گفته می‌شد زیرا سوپاپ‌های آن بجای روی سرسیلندر، در داخل بلوک موتور قرار داشتند. این پیشرانه تا سال ۱۹۵۳ در خودروهای مختلفی مورداستفاده قرار گرفت درحالی‌که در فرانسه شرکت سیمکا تا سال ۱۹۹۰ به‌صورت تحت لیسانس آن را برای استفاده در یک کامیون نظامی تولید می‌کرد. یکی از نوآوری‌های این موتور، ساخت بلوک هشت سیلندر در قالب یک واحد از طریق ریخته‌گری بود که باعث کاهش هزینه‌های ساخت می‌شد. فلت‌هد همچنین خیلی زود به موتور موردعلاقهٔ طرفداران خودروهای هات راد تبدیل شد.

۸-شورلت بلوک کوچک سال ۱۹۵۴

موتور V8 بلوک کوچک شورلت که برای اولین بار در سال ۱۹۵۴ معرفی شد، پرکاربردترین موتور V8 جهان محسوب می‌شود. این V8 پوشراد نمادین از آن زمان تاکنون پنج نسل را پشت سر گذاشته و در خودروهای بی‌شماری از پیکاپ تراک‌ها و ون‌های بزرگ گرفته تا خودروهای اسپرت افسانه‌ای مثل کامارو و کوروت مورداستفاده قرار گرفته است. طی ۷۰ سال، ۱۱۳ میلیون دستگاه موتور V8 بلوک کوچک ساخته شده است. پیشرانهٔ بلوک کوچک شورلت به لطف سادگی، جان‌سختی و قابلیت تیونینگ بالا، به خودروهای بی‌شماری در سراسر جهان حتی سوپراسپرت‌های گران‌قیمت نیرو بخشیده است. جنرال موتورز همچنین برای توسعهٔ نسل ششم این موتور افسانه‌ای ۸۵۴ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است.

۷-کامینز ACE سال ۲۰۲۴

پیشرانه‌های پیستون مخالف پیشینه‌ای به قدمت تاریخ خودرو دارند و عمدتاً در کشتی‌ها، زیردریایی‌ها، قطارها و خودروهای نظامی استفاده شده‌اند. در این نوع پیشرانه، دو پیستون داخل یک سیلندر مقابل یکدیگر قرار گرفته و به میل بادامک، سوپاپ و سرسیلندر نیازی ندارد. در سال ۲۰۱۵، کامینز و شرکت Achates Power برای توسعهٔ نسل بعدی پیشرانه‌های ماژولار برای وسایل نقلیهٔ جنگی زمینی با وزارت دفاع آمریکا قراردادی منعقد کردند که منجر به ساخت یک پیشرانهٔ جدید ۱۴.۳ لیتری پیستون مخالف شد. این پیشرانه که تا ۱۰۰۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کند، هم‌اکنون در چندین خودروی نظامی جدید مورداستفاده قرار گرفته است. موتور ACE کامینز با اندازهٔ جمع‌وجور و مصرف سوخت کمتر نسبت به پیشرانه‌های درون‌سوز سنتی، قوای محرکهٔ خودروهای جنگی را متحول کرده است. این تکنولوژی همچنین هم‌اکنون برای استفاده در خودروهای سواری هم در حال آزمایش است.

۶-تویوتا پریوس XW20 سال ۲۰۰۳

در سال ۱۹۹۷، تویوتا پریوس به‌عنوان اولین خودروی هیبریدی تولید انبوه جهان به بازار آمد. پریوس در ابتدا فروش پایینی داشت ولی زمانی که نسل دوم این خودرو با کد XW20 در سال ۲۰۰۳ رونمایی شد، همه‌چیز تغییر کرد. این مدل به یک پیشرانهٔ ۱.۵ لیتری تنفس طبیعی با نام 1NZ-FXE از نوع چرخهٔ اتکینسون به همراه یک موتور الکتریکی مجهز بود که داخل گیربکس CVT نصب شده بود. این قوای محرکه مجموعاً ۱۱۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد که هرچند رقم بالایی نبود ولی مصرف سوخت بسیار پایین ۵.۹ لیتر در هر صد کیلومتر داشت. پریوس XW20 همچنین مردم جهان را با تکنولوژی هیبرید آشنا کرد.

۵-ب‌ام‌و S54 سال ۲۰۰۱

موتور مشهور شش سیلندر خطی S54 ب‌ام‌و از زمان معرفی در M3 نسل E46 در سال ۲۰۰۱ جوایز زیادی کسب کرد. پیشرانهٔ سال، بهترین پیشرانهٔ جدید و بهترین موتور جهان در دستهٔ سه تا چهار لیتری ازجملهٔ این جوایز هستند. S54 هرچند ۳۴۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد که خیلی زیاد به نظر نمی‌رسد ولی ردلاین بیش از ۸ هزار rpm داشت، برای هر سیلندر به بدنهٔ دریچه گاز مجزا مجهز بود و از سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ بهره می‌برد. به لطف این ویژگی‌ها، موتور S54 جایگاه بخش M ب‌ام‌و را در دنیای خودروهای پرفورمنس بسیار ارتقاء بخشید.

۴-مرسدس بنز OM617 سال ۱۹۷۴

«رودولف دیزل» در سال ۱۸۹۷ اولین پیشرانهٔ دیزلی موفق جهان را ساخت و دنیای پیشرانه‌های درون‌سوز را برای همیشه تغییر داد ولی این مرسدس بنز بود که در سال ۱۹۷۴ موتور دیزلی را از وسایل نقلیهٔ تجاری و سنگین به خودروهای سواری آورد. موتور ۳ لیتری پنج سیلندر OM617 هرچند با تنها ۷۷ اسب بخار قدرت، چندان قوی نبود ولی گشتاور بالایی تولید می‌کرد و مهم‌تر از آن، بسیار جان‌سخت بود به‌گونه‌ای که معمولاً بدون نیاز به تعمیرات اساسی می‌توانست تا یک میلیون کیلومتر کار کند. OM617 اولین موتور دیزلی در خودروهای سواری محسوب می‌شد.

۳-پورشه ۹۱۱ توربو سال ۱۹۷۴

هرچند توربوشارژر در سال ۱۹۰۵ اختراع شد ولی اولین خودروهای توربو مثل الدزمبیل جت‌فایر با مشکلات زیادی مثل تأخیر توربو و ناک زدن مواجه بودند. پورشه اما که از دههٔ ۶۰ این تکنولوژی را آزمایش می‌کرد، از طریق برنامه‌های مسابقه‌ای خود، تنظیم‌کننده‌های بوست را توسعه داد که فشار بوست را مدیریت می‌کرد تا از بروز مشکلات ناشی از پرخوران موتور جلوگیری کند. بدین ترتیب، پورشه توانست با موفقیت یک موتور توربوشارژ تولید انبوه را عرضه کند. امروز اکثر خودروهای جهان از توربوشارژر استفاده می‌کنند.

۲-تویوتا 2JZ سال ۱۹۹۳

تویوتا در سال ۱۹۹۳ سوپرای توربوشارژ را معرفی کرد که به موتور افسانه‌ای 2JZ مجهز بود. این موتور شش سیلندر خطی خیلی زود به گزینهٔ محبوب تیونرهای سراسر جهان برای بیرون کشیدن قدرت‌های چهاررقمی تبدیل شد؛ اما چرا موتور 2JZ امروز با وجود گذشت ۳۰ سال هنوز هم بین تیونرها محبوب است؟ راز این محبوبیت در بلوک موتور نهفته است. این موتور شش سیلندر بلوک فوق‌العاده مستحکمی دارد که می‌تواند بدون ارتقاء قطعات داخلی، به‌راحتی تا دو برابر قدرت استاندارد ۳۲۰ اسب بخاری را تحمل کند. همچنین به اعتقاد خیلی‌ها، می‌توان با ارتقاءهایی، از موتور 2JZ تا ۲۰۰۰ اسب بخار قدرت بیرون کشید. به همین دلایل، این موتور برای سه دهه یکی از محبوب‌ترین موتورها در عرضهٔ تیونینگ بوده است.

۱-فراری-مازراتی F136 سال ۲۰۰۱

موتور F136 که توسط فراری و مازراتی توسعه پیدا کرد، مجموعه‌ای از موتورهای V8 تنفس طبیعی ۹۰ درجه با حجمی از ۴.۲ تا ۴.۷ لیتر بود. این موتور همچنین از میل‌لنگ تخت استفاده می‌کرد که امکان رسیدن به دورهای بالاتر و تولید قدرت بیشتر را فراهم می‌کرد اما در نسخهٔ مازراتی از میل‌لنگ صلیبی استفاده شده بود. موتور F136 در فراری ۴۵۸ اسپشیاله تا ۶۰۰ اسب بخار قدرت و در مازراتی گرن‌توریسمو اسپرت تا ۴۶۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. این موتور که تا سال ۲۰۲۰ با به‌روزرسانی‌هایی تولید شد، یکی از بهترین موتورهای V8 تنفس طبیعی تاریخ محسوب می‌شود. F136 همچنین جوایز متعددی را کسب کرده و در موتوراسپرت هم سابقه‌ای درخشان دارد.