تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت آخر)

سرانجام پس از شانزده قسمت که جمعهٔ هر هفته با مطلب تاریخچهٔ پیکان در خدمت شما عزیزان بودیم، به قسمت پایانی این سری مطالب رسیدیم. مطلبی که از مرور مدل‌های مختلف پیکان یا در اصل روتس آرو در گروه روتس انگلستان آغاز شد و سپس با بیان زندگینامهٔ احمد خیامی، مؤسس کارخانهٔ ایران‌ناسیونال ادامه یافت و نهایتاً به موضع اصلی مطلب یعنی تاریخچهٔ پیکان در ایران رسید. حال در این قسمت، تحولات دوران پایانی پیکان را بررسی می‌کنیم تا پس از هفده قسمت، پروندهٔ مطلب تاریخچهٔ پیکان بسته شود.

در قسمت قبلی به پیکان جدید پرداختیم که در اصل فیس‌لیفتی کلی از همان پیکان قدیمی بود و قرار بود دوباره برای رقابت با پراید در سال ۱۳۸۷ تولید شود؛ اما تولید پیکان جدید که حتی تصاویری هم از آن منتشر شده بود به دلیل مخالفت وزیر صنعت وقت، هرگز انجام نگرفت؛ اما بااین‌حال حتی چند وقت پیش دوباره شایعاتی مبنی بر عرضهٔ پیکان جدید در فضای مجازی پخش شد و همراه با این خبر همان تصاویری که قبلاً از این خودرو منتشر شده بود در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شد. این شایعات تا جایی پیش رفت که حتی گفته شد ایران‌خودرو در حال پیش‌فروش پیکان جدید است و قیمت تیپ پایهٔ آن با پیشرانهٔ ۱.۷ لیتری پژو روآ سال هم ۱۴,۷۰۰,۰۰۰ تومان اعلام شده بود! همچنین گفته می‌شد که این خودرو از تجهیزات پنجره‌های برقی، فرمان هیدرولیک، دو ایربگ، ترمز ABS و تهویه مطبوع برخوردار است! اما چندی بعد مشخص شد که تمامی این موارد شایعاتی بی‌اساس بوده و هیچ خبری از تولید پیکان جدید نیست.

در سوی دیگر اما وانت پیکان یا همان باردو که همچنان به تولید می‌رسید، همواره از سوی سازمان استاندارد و حفاظت از محیط‌زیست به توقف تولید تهدید می‌شد و حتی بارها شماره گزاری آن توسط پلیس راهور متوقف شد؛ اما هر بار ایران‌خودرو با ایجاد تغییرات یا رایزنی‌هایی، پلیس را برای ادامهٔ شماره گزاری باردو قانع می‌کرد. ولی در اسفند سال ۱۳۹۱ پلیس بازهم به دلیل عدم ایمنی پیکان وانت و عدم تطابق آن با استانداردهای ۵۵ گانه، شماره‌گذاری آن‌را متوقف کرد. به همین دلیل این بار ایران‌خودرو تغییرات و اصلاحات بیشتری را در داخل و خارج پیکان وانت انجام داد تا شماره‌گذاری آن مجدداً ادامه یابد. در این اصلاحات سپرها و آینه‌های جانبی تغییر کردند، چراغ‌های جلو به نوع کریستالی تغییر یافتند، پروژکتورهایی به سپر عقب اضافه شدند، کمربندهای ایمنی از نوع سه‌نقطه‌ای شدند، ترمزدستی به کنسول وسط انتقال یافت و درها مقاوم‌سازی شدند. علاوه بر این، وانت باردو به ترمز ABS و راهنماهای جانبی هم مجهز شد.

بدین ترتیب تولید پیکان وانت جدید در سال ۱۳۹۱ آغاز و شماره‌گذاری آن ادامه یافت؛ اما مجدداً در سال ۱۳۹۳ ادامهٔ تولید پیکان وانت به دلیل عدم تطابق موتور ۱۶۰۰ سی‌سی آن با استاندارد آلایندگی یورو ۴ با مشکل مواجه شد؛ بنابراین ایران‌خودرو در سال آخر تولید پیکان وانت، از موتور ارتقاء یافتهٔ ۱۷۰۰ سی‌سی روآی سال برای آن استفاده کرد که استاندارد آلایندگی آن با ایجاد تغییراتی به یورو ۴ ارتقاء یافته و قدرت بیشتری معادل ۸۸ اسب بخار داشت. البته پیش‌ازاین در سال‌های قبل در همان موتور ۱۶۰۰ سی‌سی هم اصلاحاتی انجام گرفته و قدرتش به ۸۰ اسب بخار رسیده بود؛ بنابراین در سال ۱۳۹۳ پیکان وانت یا باردو با ظاهری جدید و موتور قدرتمندتر ۱.۷ لیتری به بازار عرضه شد.

از طرف دیگر، گروه بهمن هم که همچنان در حال تولید وانت مزدا ۲۰۰۰ قدیمی بود، به دلیل تحریم‌ها، در تأمین قطعات پیشرانهٔ ۲ لیتری این خودرو با مشکل مواجه شده بود که موجب کاهش تولید آن شد. این امر منجر به افزایش قیمت شدید وانت مزدا ۲۰۰۰ گردید تا جایی که قیمت کارخانه‌ای نسخه‌های تک کابین و دو کابین آن به ترتیب به ۳۵ میلیون و ۳۹ میلیون و قیمت بازار به ۳۹ میلیون و ۴۱ میلیون تومان رسید. همچنین موتور وانت مزدا با استاندارد آلایندگی یورو ۴ که از سال ۱۳۹۳ الزامی شده بود، تطابق نداشت و به دلیل تیراژ تولید پایین و عدم صرفهٔ اقتصادی، امکان ایجاد تغییرات در این موتور برای دستیابی به استاندارد یورو ۴ نیز میسر نبود. به همین دلیل گروه بهمن تصمیم گرفت از پیشرانهٔ ۱۷۰۰ سی‌سی OHV II ایران‌خودرو یا همان موتور پژو روآی سال در وانت مزدا استفاده کند.

بدین ترتیب پس از انجام تغییراتی در وانت مزدا، موتور جدید ۱.۷ لیتری که در اصل همان موتور پیکان بود و پیشینهٔ آن به دههٔ ۵۰ شمسی و هیلمن اونجر بازمی‌گشت، روی این وانت نصب شد. سرانجام در اواخر سال ۱۳۹۳ وانت مزدای جدید با نام وانت کارا به بازار عرضه شد درحالی‌که قیمت آن تا حد زیادی نسبت به وانت مزدا ۲۰۰۰ کاهش یافته بود به‌گونه‌ای که نسخهٔ تک کابین آن ۲۵ میلیون و نمونهٔ دو کابین ۲۸ میلیون تومان قیمت داشت که تقریباً حدود نصف قیمت وانت مزدا بود.

اما ایران‌خودرو هم به فکر ساخت جایگزینی برای وانت پیکان بود چراکه این خودرو بیش از آن اندازه‌ای قدیمی شده بود که بتوان ‌همچنان با ایجاد تغییراتی جزئی به تولید آن ادامه داد. البته تلاش‌ها برای ساخت وانتی جدید از سال‌ها قبل توسط ایران‌خودرو با ساخت وانت‌هایی همچون وانت سمند و وانت روآ صورت گرفته بود که البته هیچ‌کدام به نتیجه نرسیده بودند؛ بنابراین ایران‌خودرو مجدداً پروژهٔ ساخت وانت جدیدی را آغاز کرد. این وانت در اصل بر اساس پژو روآ و سیستم انتقال قدرت دیفرانسیل عقب آن شکل گرفته بود که این مورد برای یک وانت نکتهٔ مثبتی بشمار می‌رفت. این وانت جدید که آریسان نام گرفت، پخش جلویی خود را هم از پژو پارس قرض گرفته بود که البته تغییراتی در چراغ‌ها، جلوپنجره و سپر آن جهت تمایز با پارس ایجاد شده بود. آریسان از ابتدا به‌عنوان وانتی دوگانه‌سوز در نظر گرفته شده بود و به همین دلیل طراحی آن به‌گونه‌ای انجام شده بود که کپسول‌های گاز در زیر قسمت بار نصب شده و فضای بار را اشغال نمی‌کردند. برای داشبورد آن‌هم از همان داشبورد جدید پژو ۴۰۵ استفاده شد اما رو دری‌ها همان نمونه‌های قدیمی متعلق به روآ بودند.

بدین ترتیب درنهایت تولید وانت پیکان در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۹۳ متوقف شد تا آخرین بازماندهٔ نسل پیکان نیز پس از ۴۵ سال با خط تولید وداع کرده و پروندهٔ پیکان برای همیشه بسته شود. البته موتور پیکان همچنان در وانت‌های آریسان و کارا در حال تولید است و می‌توان گفت قلب پیکان کماکان در سینهٔ دو خودروی دیگر در حال تپیدن است! موتوری که در اصل متعلق به هیلمن اونجر و سال ۱۹۷۰ میلادی است. بااین‌حال خط تولید وانت آریسان جایگزین خط تولید وانت پیکان شد و در سال ۱۳۹۴ به بازار آمد. آریسان هرچند خودرویی مدرن‌تر از پیکان است اما قیمت بیشتری معادل ۲۵ میلیون تومان دارد یعنی حدود ۱۰ میلیون تومان بیشتر از وانت پیکان؛ بنابراین ایران‌خودرو عنوان ارزان‌ترین وانت بازار را هم به سایپا و وانت پراید ۱۵۱ واگذار کرد تا شاید پراید بر این بخش بازار هم سلطه پیدا کرده و داستان پیکان سواری و توقف تولیدش دوباره در بخش وانت‌ها تکرار شود.

بدین ترتیب به پایان سری مطالب تاریخچهٔ پیکان رسیدیم و تمامی اعضای خانوادهٔ این خودرو از پیکان سواری گرفته تا پژو روآ و وانت باردو به موزه رفتند. پیکان با تمام خوبی‌ها و بدی‌هایش برای همیشه از خط تولید کنار گذاشته شد تا پرونده‌ای عظیم در تاریخ صنعت خودروسازی ایران بسته شود. خداحافظ پیکان.

منابع
سایت Wikipedia
سایت Tuningtalk
سایت Paykanhunter
هفته‌نامهٔ دنیای خودرو
مجله ماشین

تمامی قسمت‌ها
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت اول)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت دوم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت سوم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت چهارم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت پنجم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت ششم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت هفتم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت هشتم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت نهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت دهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت یازدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت دوازدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت سیزدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت چهاردهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت پانزدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت شانزدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت آخر)

پایان