آشنایی با موتورهای سری M40 و M43 ب‌ام‌و

موتور M10 موتور بسیار خارق‌العاده‌ای بود. این موتور از دههٔ ۱۹۶۰ به مدت بیش از بیست سال در خط تولید قرار داشت و در این مدت به‌عنوان سنگ بنای بسیاری از موتورهای موفق مسابقه‌ای و غیر مسابقه‌ای قرار گرفت حتی خود کمپانی از آن به‌عنوان پایه و اساس موتور فرمول یک خود استفاده کرد. سرانجام موتور M40 برای جایگزینی M10 انتخاب شد.M40 موتور چهار سیلندر هشت سوپاپ و دارای یک میل‌سوپاپ در بالا است. حجم مدل‌های آن از ۱.۶ تا ۱.۸ لیتر است. تفاوت نسخهٔ ۱.۶ لیتری و ۱.۸ لیتری تنها در میل‌لنگ آن‌ها بود که دارای کورس ها متفاوتی بود. البته M40 نیازی نداشت تا به‌عنوان M10 بعدی معرفی شود و همچون M10 غوغایی در دنیای موتورها بپا کند. چراکه دیگر زمانه عوض شده بود، خودروها سنگین‌تر شده بودند و مدل‌های قوی و بزرگ ب‌ام‌و از موتورهای شش سیلندر استفاده می‌کردند. برای کسانی هم که خواهان موتور چهار سیلندر اسپرتی بودند موتور M42 16 سوپاپ گزینهٔ بهتری بود. در حقیقت M40 با حجم‌های کم خود بیشتر مناسب مشتریانی بود که به دنبال موتور کم‌مصرف و اقتصادی بودند، یعنی کسانی که قدرت موتور برای آن‌ها اولویت نبود. این دلیل یکی از دلایلی است که نسخهٔ ۲ لیتری از این موتور وجود نداشت.

M40 در سال ۱۹۸۷ روی خط تولید قرار گرفت و اتاق E30 نخستین خودرویی بود که از این موتور بهره برد. سری سه هایی که موتور M10 داشتند دارای سپرهای کرومی بودند ولی نسخه‌های فیس‌لیفت شده که از موتور M40 در آن‌ها استفاده شده بود دارای سپرهای پلاستیکی بودند. نسخه‌های اولیهٔ اتاق E36 و همچنین اتاق E34 در کد 318i از موتور M40 استفاده می‌کردند تا اینکه در سال ۱۹۹۳ موتور M43 را دریافت کردند. موتور M43 هم موتوری چهار سیلندر و تک میل‌سوپاپ بود منتها حجم آن از ۱.۶ تا ۱.۹ لیتر بود.
موتور M40 هرگز قرار نبود که به‌عنوان موتوری با قابلیت بالا شناخته شود به همین خاطر E36 در بازار آمریکا با موتور M42 عرضه می‌شد و خبری از M40 روی این اتاق در امریکا نبود.

طراحی
موتور M40 هرچند به‌عنوان جانشین M10 افسانه‌ای به بازار آمد اما در بسیاری از موارد با M10 تفاوت داشت. بحث‌برانگیزترین تغییر تعویض زنجیر تایمینگ با تسمه تایمینگ بود. وجود تسمه تایم باعث کم‌صداتر شدن و سبک‌تر شدن موتور می‌شود اما درعین‌حال مراقبت بیشتری را نیز می‌طلبد و در فواصل توصیه‌شده باید تعویض گردد. هرچند خوشبختانه در این موتور دسترسی به تسمه تایم آسان است.

اما مورد مثبت این موتور نسبت به سلفش M10 استفاده از تایپیت های هیدرولیکی یا اصطلاحاً تایپیت اتومات است. استفاده از تایپیت هیدرولیک آن‌ها را از تنظیم کردن دستی بی‌نیاز می‌کند. سیستم سوخت‌رسانی نیز انژکتوری موترونیک ساخت بوش است که تمامی امور مربوط به سوخت پاشی و جرقه‌زنی توسط کامپیوتر مرکزی کنترل می‌شود. از سال ۱۹۹۴ هر دو مدل M40 به مبدل کاتالیستی مجهز شدند. پمپ روغن‌موتور M40 مستقیماً به میل‌لنگ متصل است و از طریق یک مجرای روغن با کارتل در ارتباط است. در صورت خرابی اویل پمپ باید زمان نسبتاً زیادی را صرف تعویض آن کرد؛ در این بخش کمپانی سازنده پیشنهاد کرده است که تمامی متعلقات جلوی موتور من‌جمله تسمه تایم را باید خارج کرد تا بتوان به اویل پمپ دسترسی داشت.

همان‌طور که در ابتدا گفتیم مدل ۱.۶ لیتری و ۱.۸ لیتری تنها در کورس پیستون تفاوت دارند، تفاوت در کورس پیستون به دلیل تفاوت در کورس میل‌لنگ‌های این موتورهاست یعنی محل اتصال شاتون دارای فاصله‌ای از مرکز میل‌لنگ است که در دو نوع موتور این فاصله یکسان نیست و سبب وجود دو حجم موتور مختلف شده است؛ کورس پیستون مدل ۱.۶ لیتری معادل ۷۲ میلی‌متر و کورس پیستون مدل ۱.۸ لیتری معادل ۸۱ میلی‌متر است. تمامی مدل‌های M40 هم دارای طول شاتون ۱۳۵ میلی‌متر هستند، پیستون تمامی مدل‌ها نیز یکسان می‌باشد. موتور استارتر نیز مشابه با استارتر موتور M42 است و دارای ۱.۴ کیلووات قدرت است. در موتور M43 اما کمپانی دوباره به استفاده از زنجیر تایمینگ روی آورده است.

یکی از دلایلی که BMW را مجبور به کنار گذاشتن تسمه تایم کرد این بود که به دلیل دمای بالای موتور، تسمه‌ها عمری پایین‌تر از عمر تعریف شده داشتند. خودروها به دلیل رعایت مسائل آئرودینامیکی دارای ورودی هوای کوچک‌تری هستند و از طرفی هم مبدلی کاتالیستی دمای بسیار بالایی از خود ساطع می‌کند؛ این‌ها عواملی هستند که سبب می‌شوند دمای محفظهٔ موتور بالاتر رود که در کاهش عمر تسمه تایم مؤثر است. در M43 مانیفولد هوا با سیستم طول متغیر موسوم به دیزا موجود است. سنسور ناک موتور M43 با نمونهٔ مورد استفاده در موتور M42 یکسان است. در سال‌های آخر تولید موتور M43 یک آپدیت جدید تحت عنوان M43TU دریافت کرد که شامل موتور ۱.۹ لیتری بود و در اکثر بازارها بفروش می‌رسید. این موتور ۱۱۸ اسب بخار قدرت داشت و گونهٔ تیونینگ نشدهٔ آن نیز ۱۰۵ اسب بخار نیرو تولید می‌کرد که با کد دریافت کرد که شامل موتور ۱.۹ لیتری بود و در اکثر بازارها بفروش می‌رسید. این موتور ۱۱۸ اسب بخار قدرت داشت و گونهٔ تیونینگ نشدهٔ آن نیز ۱۰۵ اسب بخار نیرو تولید می‌کرد که در کد 316i عرضه شد. بالانسر شفت هم به موتور اضافه شده بود تا عملکرد نرم موتور در دورهای بالا را تضمین کند. ترموستات این موتور همانند موتور M54 دارای کنترل الکترونیکی بود. یک نکتهٔ مثبت دیگر در این موتور هم استفاده از مانیفولد هوای پلاستیکی بود که جایگزین مانیفولد آلومینیومی قدیمی شده بود.

مشکلات
موتور M40 بشدت نسبت به روغن‌موتور حساس است. روغن این خودرو حتماً باید مرغوب بوده و در زمان مناسب تعویض گردد وگرنه آسیب دیدن میل‌سوپاپ بسیار محتمل است. در صورت آسیب دیدن میل‌سوپاپ موتور شما به‌زحمت می‌تواند دور بگیرد. تسمه تایمینگ نیز حتماً باید به‌موقع تعویض گردد، تنها پیمودن کیلومتر نمی‌تواند ملاک کافی برای تعویض تسمه تایم باشد، توصیه‌شده که اجازه ندهید عمر تسمه تایم شما از سه سال تجاوز کند. کیلومتر پیشنهادی سازنده برای تعویض تسمه تایم هم هر ۳۰ هزار مایل است، هرچند مکانیک‌های ب‌ام‌و محض احتیاط پیشنهاد می‌کنند که هر ۲۵۰۰۰ مایل تسمه را عوض کنید. خرابی سنسور اندازه‌گیری جریان هوا هم از عواملی است که می‌تواند سبب کارکرد بد موتور شود. به‌طور معمول موتورهای M40 و M43 درصورتی‌که از آن‌ها به‌خوبی نگهداری شود موتورهای قابل‌اطمینان و بادوامی هستند نمونه‌هایی از این موتور مشاهده شده‌اند که تا ۳۰۰ هزار مایل استفاده شده‌اند اما هیچ تعمیر اساسی به خود ندیده‌اند.